Του Κώστα Αλατζά
Αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, στις 1 και 2 Οκτωβρίου, τοποθετείται η έναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας, παρότι ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί η ακριβής ημερομηνία. Αντικείμενο το διερευνητικών επαφών, όπως έχουν αναγγείλει επισήμως και οι δυο πλευρές, θα είναι αποκλειστικά ο καθορισμός των θαλασσίων ζωνών, με την Άγκυρα ωστόσο να επιδιώκει την ένταξη στην εξίσωση των ελληνοτουρκικών διαφορών του δικαιώματος της Ελλάδας για επέκταση των της υδάτων από 6 στα 12 ν.μ.
«Για την ελληνική κυβέρνηση δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης το δικαίωμα που απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας για επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης», επισημαίνουν στο On Alert διπλωματικές πηγές του υπουργείου Εξωτερικών. Εντούτοις, θεωρείται δεδομένο ότι μετά την αποδοχή της Τουρκίας να συμμετέχει σε ένα διάλογο για τον «καθορισμό των θαλασσίων ζωνών» ότι η Τουρκική πλευρά θα επιχειρήσει να εντάξει στην ατζέντα των διερευνητικών επαφών το ζήτημα του εύρους των χωρικών υδάτων καθώς η αιγιαλίτιδα ζώνη αποτελεί μία από τις θαλάσσιες ζώνες. Μιλώντας σε δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν ανέφερε ότι οι διερευνητικές επαφές είχαν ξεκινήσει από το 2002 και διεξήχθησαν σε 60 γύρους και αφορούσαν, όπως υποστήριξε, κυρίως τη διευθέτηση της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ καθώς και άλλα παρεμφερή θέματα.
Στο υπουργείο Εξωτερικών επιμένουν ότι οι διερευνητικές επαφές αφορούν αποκλειστικά και μόνο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Σύμφωνα πάντως με τις εκτιμήσεις αναλυτών η Άγκυρα θα επιδιώξει να καταστήσει αντικείμενο των διερευνητικών επαφών το εύρος της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης και όχι το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών η ζητήματα που αφορούν στη διαχείριση του Αιγαίου.
Η επανεκκίνηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου γίνεται πιάνοντας το νήμα των διερευνητικών επαφών από το 2016, όταν σταμάτησαν με υπαιτιότητα της Άγκυρας. Η τουρκική πλευρά, ακολουθώντας σταθερά τη τακτική των προηγούμενων χρόνων, είχε προσπαθήσει και τότε, κατά τις προπαρασκευαστικές συνομιλίες για τον 60ο γύρο των διερευνητικών επαφών, να εισάγει ως διαφορά προς επίλυση το εύρος των χωρικών μας υδάτων. Ζήτημα το οποίο συναρτάται άμεσα με τα όρια του εθνικού μας εναερίου χώρου. Η αξίωση της Άγκυρας δεν έγινε δεκτή από την Αθήνα. «Οι διερευνητικές επαφές είχαν αποκλειστικό θέμα την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ» δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς.
Όπως εξηγούν στο OnAlert πρόσωπα που έχουν χειριστεί στο παρελθόν τις ελληνοτουρκικές προσεγγίσεις σχέσεις, «μπορεί κατά τις συνομιλίες να τίθενται διάφορα ζητήματα, εκείνο που έχει σημασία όμως είναι τι θα συμφωνήσουν εν τέλει ως αντικείμενο των διερευνητικών επαφών το οποίο σε περίπτωση με εξεύρεσης λύσης κατά τη διάρκεια του διμερούς διαλόγου θα παραπεμφθεί προς επίλυση στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης». Επικεφαλής της ομάδας των διερευνητικών επαφών που αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα, όπως ανέφερε και ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας στους δημοσιογράφους, έχει ορισθεί ο πρέσβης ε.τ , Παύλος Αποστολίδης ο οποίος έχει μεγάλη εμπειρία στα ελληνοτουρκικά.
Όπως όλα δείχνουν, ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών στην Κωνσταντινούπολη θα διεξαχθεί χωρίς προηγουμένως οι Ευρωπαίοι να έχουν επιβάλει κυρώσεις στην Άγκυρα για την προκλητική συμπεριφορά της απέναντι στην Ελλάδα. Αυτός άλλωστε ήταν και ο σκοπός της διαμεσολαβητικής πρωτοβουλίας της γερμανικής προεδρίας. Η Ευρώπη προσανατολίζεται στην επιβολή ορισμένων κυρώσεων στην Τουρκία για τις διαπιστωμένες παράνομες δραστηριότητες των τουρκικών πλοίων στην κυπριακή ΑΟΖ. Η τελική τους απόφαση εξαρτάται από τη στάση που θα τηρήσει η Κύπρος απέναντι στις κυρώσεις που επιθυμεί η ΕΕ να επιβάλει στην Λευκορωσία.
Η κυπριακή πλευρά εμφανίζεται διατεθειμένη να μη συναινέσει στις κυρώσεις στη Λευκορωσία αν η ΕΕ δεν πράξει αναλόγως με τη Τουρκία. Λευκωσία και Αθήνα επιμείνουν στην επιβολή κυρώσεων για την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου. «Η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά τη θέση της Κύπρου για την εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με την επιβολή στοχευμένων κυρώσεων έναντι προσώπων και οντοτήτων που εμπλέκονται στις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου», δήλωσε χθες ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Γεννηματάς.