Ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας Κώστας Σημίτης σε άρθρο του στην κυριακάτικη Καθημερινή, εξηγεί για ποιο λόγο η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο θα προκαλέσει αντιδράσεις, λέγοντας πως «είναι απλοϊκό να ταυτίζουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη με την ανοιχτή θάλασσα.
Η αιγιαλίτιδα ζώνη είναι έδαφος του παράκτιου κράτους, κάτω από την κυριαρχία του, ενώ η ανοιχτή θάλασσα διακρίνεται για την απουσία κυριαρχίας. Το παράκτιο κράτος έχει γι’ αυτό το δικαίωμα να ορίζει το καθεστώς που αφορά τη διέλευση πλοίων στην αιγιαλίτιδα ζώνη».
Επίσης τονίζει ότι «κατά κανόνα ισχύει η αβλαβής διέλευση, δηλαδή η διέλευση είναι ελεύθερη αλλά πραγματοποιείται με προϋπόθεση την υπακοή του διερχόμενου πλοίου στους ορισμούς του παράκτιου κράτους.
Το κράτος διατηρεί το δικαίωμα να διακόψει τη διέλευση σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης του πλοίου με τους κανόνες που υπαγορεύει το διεθνές δίκαιο. Ιδιαίτερα τα πολεμικά πλοία τα διερχόμενα την αιγιαλίτιδα ζώνη πρέπει να μη θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του παράκτιου κράτους, και να πλέουν, ως προς τα υποβρύχια, στην επιφάνεια.
Όσον αφορά το δικαίωμα των πλοίων στα στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας, ισχύει ο κανόνας ότι η συγκεκριμένη διέλευση «δεν μπορεί να διακοπεί από το θαλάσσιο κράτος για λόγους ασφαλείας».
Τι συμβαίνει αν η Ελλάδα επεκτείνει την Αιγιαλίτιδα ζώνη
Εάν λοιπόν η Ελλάδα επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της στα 12 μίλια, όπως έχει δικαίωμα, το σύνολο σχεδόν του Κεντρικού Αιγαίου θα είναι μια επιτηρούμενη θάλασσα με εξαίρεση κάποια σημεία που υπάρχουν στενά.
Μια πιθανή επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο σύνολο του Αιγαίου θα προκαλέσει αντιδράσεις όχι μόνο από την Τουρκία αλλά και από πολλές άλλες χώρες των οποίων τα πλοία διέρχονται τώρα ελεύθερα.
Γι αυτό απαιτείται να υπάρξει ζώνη ή ζώνες ελεύθερης ναυσιπλοΐας που να διασχίζουν το Αιγαίο. Οι χώρες που σήμερα χρησιμοποιούν το Αιγαίο όπως π.χ η Ρωσία ή η Ρουμανία έχουν την ανάγκη ενός παντελώς ελεύθερου τμήματος θάλασσας υπό το καθεστώς της ελευθερίας των θαλασσών για να αισθάνονται εξασφαλισμένες.
Η ρύθμιση του θέματος από την ελληνική πλευρά, δηλαδή η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια και ο καθορισμός ελεύθερων ζωνών ναυσιπλοΐας, είναι μια δυνατή πρωτοβουλία, προϋποθέτει όμως συνεννοήσεις και συμφωνίες με τις χώρες των οποίων τα πλοία πλέουν κατά κανόνα στο Αιγαίο.
Συνεννοήσεις με την Τουρκία έγιναν στο παρελθόν αλλά δεν κατέληξαν.
«Χρειάζεται συνεννόηση για την ΑΟΖ»
Σχετικά με τις συντεταγμένες (δηλαδή το μήκος και πλάτος της ΑΟΖ): Το διεθνές δίκαιο είναι σαφές στο σημείο αυτό. Η οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης συνεπάγεται υποχρέωση των παράκτιων κρατών να καταθέσουν συντεταγμένες να προσδιορίσουν το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της ΑΟΖ τους.
Αν όμως δεν έχει οριοθετηθεί ΑΟΖ, δεν υπάρχει υποχρέωση κατάθεσης συντεταγμένων. Το παράκτιο κράτος έχει την ευχέρεια να κρίνει αν θα καταθέσει ή όχι τις συντεταγμένες.
Φυσικά όπου είναι δυνατόν λόγω των γεωγραφικών συνθηκών (πχ όπου υπάρχει ωκεανός) το παράκτιο κράτος έχει την δυνατότητα να ορίσει συντεταγμένες χωρίς να προκύψουν προβλήματα.
Στην περίπτωση όμως τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας που έχουν απέναντι τους μια εκτεταμένη ακτή άλλης χώρας, αυτό δεν ισχύει. Χρειάζεται συνεννόηση μεταξύ των κρατών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Συνεννοήσεις για τα όρια της Ελληνικής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με την Τουρκία μέχρι σήμερα δεν υπήρξαν. Η Ελλάδα έχει την δυνατότητα και το δικαίωμα να προβάλει την άποψή της για την ΑΟΖ της.
Η Τουρκία έχει δηλώσει «προφορικά» συντεταγμένες αλλά δεν είναι σαφές αν έχει ολοκληρώσει την υποβολή τους. Αλλά κι αν ακόμα αυτό έχει συμβεί, οι δηλώσεις της δεν δημιουργούν τετελεσμένα.
Η Ελλάδα στην υπάρχουσα αντιπαράθεση πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα ως προς τη βούλησή της να επιλύσει ειρηνικά οποιαδήποτε διαφορά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που απαιτεί συνεργασία και εφόσον δεν επέλθει συμφωνία, λύση των διαφορών από το διεθνές δικαστήριο.
Η Ελλάδα μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες όταν αυτό θεωρηθεί χρήσιμο, ώστε να καταστεί σαφές ότι στις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες δεν ισχύει το δίκαιο του ισχυρότερου και μονόπλευρες αποφάσεις δεν μπορούν να γίνουν δεκτές.
Πηγή: Newsit.gr
