Η φωτογραφία που κυκλοφόρησε πριν δυο ημέρες (8.8.2025) από την Κερατέα με το Canadair να ίπταται χαμηλά, με το σκοτάδι να έχει ήδη απλωθεί και το νερό να χτυπά τις φλόγες, είναι κάτι παραπάνω από μια εντυπωσιακή εικόνα.
Είναι ένα στιγμιότυπο ενός αγώνα που δίνεται κάθε καλοκαίρι, με κίνδυνο και αυταπάρνηση, από ανθρώπους που συχνά παραμένουν στην αφάνεια.
Τα Canadair, τα «μαχητικά της φωτιάς», δεν είναι απλώς πυροσβεστικά αεροπλάνα. Είναι το πιο ισχυρό όπλο στην πιο άνιση μάχη: εκείνη με τις φλόγες που απειλούν ζωές, περιουσίες και φυσικό πλούτο.
Η αποστολή που δεν περιμένει
Ο χρόνος στην αεροπυρόσβεση μετρά διαφορετικά. Κάθε λεπτό που περνά, η φωτιά εξαπλώνεται, δυναμώνει, αλλάζει κατεύθυνση. Οι πιλότοι των Canadair το ξέρουν καλά: μόλις φτάσει η εντολή, οι μηχανές πρέπει να γυρίσουν, τα check να γίνουν σε δευτερόλεπτα, και το αεροσκάφος να απογειωθεί.
Στην Κερατέα, το σκοτάδι είχε ήδη πέσει. Η πτήση σε τέτοιες συνθήκες, ειδικά πάνω από μέτωπα φωτιάς, είναι από τις πιο επικίνδυνες επιχειρήσεις. Η λάμψη από τις πύρινες γλώσσες παραπλανά το μάτι, οι θερμικές ανοδικές ροές δημιουργούν απρόβλεπτες αναταράξεις, και ο πιλότος πρέπει να υπολογίσει με ακρίβεια το ύψος και την ταχύτητα πριν ρίξει τον πολύτιμο όγκο νερού.
CL-215 και CL-415 – Δύο γενιές στον ίδιο πόλεμο
Η Ελλάδα σήμερα επιχειρεί με δύο τύπους Canadair: τα παλαιότερα CL-215 και τα πιο σύγχρονα CL-415.
CL-215: Παρουσιάστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’60, με εμβληματική ικανότητα να γεμίζουν τις δεξαμενές τους σε λίγα δευτερόλεπτα από θάλασσα ή λίμνη. Οι δύο εμβολοφόροι κινητήρες τους δίνουν ώθηση, αλλά η παλαιότητα επιβαρύνει την αξιοπιστία και τη συντήρηση.
CL-415: Η εξέλιξη του τύπου, με στροβιλοκινητήρες Pratt & Whitney PW123AF, βελτιωμένη απόδοση και μεγαλύτερη χωρητικότητα (περίπου 6.100 λίτρα). Παραγγέλθηκαν στα μέσα της δεκαετίας 90’ και άρχισαν να παραδίδονται το 2003.
Παρά τη βελτίωση των CL-415, και οι δύο τύποι ανήκουν πλέον σε έναν στόλο με πολλά χρόνια στην πλάτη. Η συντήρηση είναι συνεχής πρόκληση, ειδικά όταν η παραγωγή έχει σταματήσει εδώ και χρόνια.
Ο βαρύς φόρος αίματος
Η ιστορία των Canadair στην Ελλάδα δεν γράφεται μόνο με αποστολές επιτυχίας, αλλά και με τραγωδίες. Από το 1977 έως σήμερα, δέκα σοβαρά περιστατικά έχουν καταγραφεί με CL-215 και CL-415, πέντε εκ των οποίων με θανάτους πληρωμάτων.
Κάθε μία από αυτές τις απώλειες υπενθυμίζει το ρίσκο. Στις 25 Ιουλίου 2023, δύο πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας έχασαν τη ζωή τους όταν το CL-215 τους συνετρίβη στην Κάρυστο, λίγο μετά από ρίψη. Η συγκλονιστική εικόνα του αεροσκάφους να χτυπά κορυφή και να χάνεται στις φλόγες, μεταδόθηκε σε όλο τον κόσμο προκαλώντας σοκ αλλά και συγκίνηση.
Από την Ελευσίνα το 1977 μέχρι την Εύβοια το 2007 με το CL-415 και την Κάρυστο του 2023, ο κατάλογος των νεκρών πιλότων θυμίζει ότι αυτή η αποστολή είναι από τις πλέον επικίνδυνες που μπορεί να εκτελέσουν τα Στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων σε καιρό ειρήνης.
Οι «αφανείς» του αεροπορικού στόλου
Πίσω από κάθε Canadair που απογειώνεται, κρύβονται ώρες αθόρυβης εργασίας από μηχανικούς, τεχνικούς κινητήρων, ηλεκτρολόγους και ειδικούς συστημάτων. Στη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, οι βάρδιες συχνά είναι 24ωρες.
Η συντήρηση ενός Canadair δεν είναι απλή υπόθεση. Το αεροσκάφος μπορεί να επιστρέψει με χτυπημένη άτρακτο από θραύσματα, με ζημιές στο σύστημα υδροληψίας ή με διάβρωση από το αλμυρό νερό. Οι τεχνικοί πρέπει να το επισκευάσουν, να κάνουν ελέγχους ασφαλείας και να το ετοιμάσουν για νέα αποστολή μέσα σε ελάχιστες ώρες. Χωρίς αυτούς, κανένα Canadair δεν θα πετούσε.
Το «λαβωμένο» Canadair έπειτα από χτύπημα στο ακροπτερύγιο σε δέντρο πέρυσι τον Ιούνιο σε φωτιά στη Ναυπακτίας κατέδειξε την επικινδυνότητα των αποστολών αλλά και την αυταπάρνηση των πληρωμάτων. Οι ιπτάμενοι το προσγείωσαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα όπου επισκευάστηκε για να συνεχίσει τις αποστολές του.
Πριν λίγες ημέρες ένα CL-215 που συμμετείχε σε επιχείρηση αεροπυρόσβεσης στον Φενεό Κορινθίας, δεν μπόρεσε να απογειωθεί λόγω βλάβης στον κινητήρα κατά τη διάρκεια υδροληψίας στην περιοχή Βραχατίου Κορινθίας. Ρυμουλκήθηκε στο λιμάνι του Κιάτου όπου επισκευάστηκε και ρίχτηκε και πάλι στη μάχη των πυρκαγιών.Φέτος στα μέτωπα της πυρόσβεσης επιχειρούν συνολικά 17 Canadair(10 CL‑215 και επτά CL‑415).
Οι δυσκολίες της αεροπυρόσβεσης
Η αεροπυρόσβεση με Canadair απαιτεί:
- Χαμηλές πτήσεις πάνω από δύσβατα εδάφη
- Συνεχή επαφή με τις επίγειες δυνάμεις για συντονισμό
- Γρήγορη εκτίμηση ρίσκου από τους πιλότους.
Ο άνεμος, η θερμική ανωμαλία, η ορατότητα και η μορφολογία του εδάφους αλλάζουν κάθε λεπτό. Ένα λάθος υπολογισμένο πέρασμα μπορεί να σημαίνει χαμένη ρίψη — ή κάτι πολύ χειρότερο.
Η πτήση της Κερατέας φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα των νυχτερινών επιχειρήσεων. Τα Canadair δεν είναι εξοπλισμένα για πλήρως επιχειρησιακή νυχτερινή πυρόσβεση. Ο κίνδυνος από μειωμένη ορατότητα, απουσία οπτικών αναφορών και έντονα θερμικά φαινόμενα είναι τεράστιος. Σήμερα, η νυχτερινή πυρόσβεση περιορίζεται σε ελικόπτερα εξοπλισμένα με συστήματα νυχτερινής όρασης (NVG). Η εισαγωγή αυτής της δυνατότητας σε αεροσκάφη θα απαιτούσε ριζικές αλλαγές εξοπλισμού και εκπαίδευσης.
CL-515 – το μέλλον που καθυστερεί
Η De Havilland Canada σχεδιάζει το DHC-515 (CL-515) ως τον διάδοχο των σημερινών Canadair. Με νέους κινητήρες, σύγχρονα ηλεκτρονικά και καλύτερη εργονομία, το CL-515 υπόσχεται χαμηλότερο κόστος συντήρησης και αυξημένη ασφάλεια.
Η Ελλάδα, μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, έχει παραγγείλει 7 αεροσκάφη.Οι πρώτες παραδόσεις τοποθετούνται χρονικά από το 2028, με πλήρη επιχειρησιακή ένταξη μέχρι το 2030. Μέχρι τότε, ο παλιός στόλος θα συνεχίσει να σηκώνει το βάρος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε συντήρηση, ρίσκο και επιχειρησιακή πίεση. Κατά συνέπεια προτεραιότητες αποτελούν:
- Επιτάχυνση παραδόσεων CL-515 – Η σταδιακή απόσυρση των πιο γερασμένων CL-215 πρέπει να συμβαδίζει με την άφιξη νέων αεροσκαφών.
- Επένδυση σε εκπαίδευση – Ιδιαίτερα σε νυχτερινές και οριακές συνθήκες.
- Ενίσχυση τεχνικής υποστήριξης – Με μόνιμο προσωπικό και επάρκεια ανταλλακτικών.
- Ρεαλιστικοί κανόνες εμπλοκής – Οι πιλότοι δεν πρέπει να αναγκάζονται να επιχειρούν σε ακραία επικίνδυνες συνθήκες για λόγους εντυπώσεων ή πολιτικής πίεσης.
Τα Canadair αποτελούν μέρος της συλλογικής εικόνας του ελληνικού καλοκαιριού. Ο ήχος των κινητήρων τους, οι χαμηλές διελεύσεις πάνω από χωριά, οι στήλες νερού που πέφτουν στις φλόγες παραπέμπουν συχνά σε εικόνες ηρωισμού. Όμως ο ηρωισμός χωρίς μέσα, χωρίς σύγχρονο εξοπλισμό και χωρίς στήριξη, είναι ένας αγώνας με άνισους όρους. Ο σεβασμός στους πιλότους και στους τεχνικούς πρέπει να αποτυπώνεται όχι μόνο σε λόγια, αλλά σε πράξεις: με επενδύσεις, εκπαίδευση, απολαβές και ένα στόλο που μπορεί να αντέξει τις μάχες του μέλλοντος.
Η εικόνα της νυχτερινής πτήσης του Canadair στην Κερατέα καταδεικνύει ότι το θάρρος υπάρχει. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η βεβαιότητα ότι μετά τη ρίψη, το αεροπλάνο θα επιστρέψει με ασφάλεια στη βάση του και οι ιπτάμενοι πίσω στις οικογένειες τους.
