Ο πολεμικός μινωϊκός πολιτισμός που δεν ήταν και τόσο ειρηνικός!

Ο αρχαίος Μινωικός πολιτισμός, ένας από τους πρώτους της Ευρώπης, είχε ισχυρές πολεμικές παραδόσεις και δεν ήταν τόσο ειρηνικός, όσο γενικά θεωρείται μέχρι σήμερα. Αυτό ισχυρίζεται ο Βρετανός ερευνητής δρ Μπάρι Μολόι του Τμήματος Αρχαιολογίας του βρετανικού πανεπιστημίου Σέφιλντ, που εξέδωσε και σχετική ανακοίνωση.

Ο Βρετανός αρχαιολόγος, που εδώ και χρόνια έχει συμμετάσχει σε ανασκαφές και μελετά τους ανθρώπους της Εποχής του Χαλκού στην Κρήτη, θεωρεί ότι ο πόλεμος αποτελούσε καθοριστικό γνώρισμα της Μινωικής κοινωνίας και βασικό συστατικό της ταυτότητας των Μινωιτών ανδρών.

Ο Μολόι -που έκανε και σχετική δημοσίευση στο ετήσιο περιοδικό της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών- πιστεύει ότι έχει εντοπίσει ένα εντυπωσιακό αριθμό ενδείξεων βίας στα σύμβολα και στα ευρήματα της προϊστορικής Κρήτης. Όπως αναφέρει, τα όπλα και η πολεμική κουλτούρα έβρισκαν την έκφρασή τους ποικιλοτρόπως στα ιερά των Μινωιτών, στους τάφους τους, στους οικισμούς και στις αποθηκευτικές κρύπτες τους, καθώς επίσης στα διάφορα είδη που φορούσαν στο σώμα τους κατά την εκτέλεση των διοικητικών καθηκόντων τους, στις γιορτές τους και για την προσωπική διακόσμησή τους.

«Πολύ λίγες ήσαν οι σφαίρες κοινωνικών σχέσεων στην Κρήτη που δεν είχαν μια πολεμική συνιστώσα, μέχρι και τα σύμβολα που χρησιμοποιούσαν στη γραφή τους» κατά τον Βρετανό ερευνητή. Όπως επισημαίνει, όταν ανακαλύφθηκε ο Μινωικός πολιτισμός πριν από περίπου ένα αιώνα, θεωρήθηκε τότε μια ειρηνική κοινωνία, όπου οι πολεμιστές και η βία δεν έπαιζαν σημαντικό ρόλο.

Όπως, τονίζει, «αν και αυτή η ουτοπική αντίληψη δεν έχει επιβιώσει μετά τις σύγχρονες έρευνες, συνεχίζει παρόλα αυτά να παραμένει στο υπόβαθρο και να αναδύεται στα σύγχρονα κείμενα και στη λαϊκή κουλτούρα με απρόσμενη συχνότητα».
Θα ήταν περίεργο, πρόσθεσε, μια πολύπλοκή κοινωνία, όπως η Μινωική, που έλεγχε τόσους πλουτοπαραγωγικούς πόρους και εμπορευόταν με ισχυρές δυνάμεις όπως η Αίγυπτος, να είχε εξελιχθεί σε ένα πλαίσιο ειρηνικής ισότητας και συνεργασίας.

Η μελέτη του Μινωικού πολιτισμού (περίπου 2700 έως 1420 π.Χ.) υπό το φως των πρόσφατων επιστημονικών αναλύσεων για το πολεμικό στοιχείο στις προϊστορικές κοινωνίες γενικότερα, αποκαλύπτει, κατά τον Μολόι, ότι στην πραγματικότητα «οι ιδεολογίες του πολέμου είχαν διαποτίσει τη θρησκεία, την τέχνη, τη βιοτεχνία, την πολιτική και το εμπόριο, και οι κοινωνικές πρακτικές που αφορούσαν τις πολεμικές παραδόσεις, ήσαν καταφανώς ένα δομικό συστατικό του τρόπου που η (Μινωική) κοινωνία εξελίχθηκε και έβλεπε τον εαυτό της».

Πολεμικά αθλήματα, όπως άλματα πάνω από τους ταύρους, οι διαγωνισμοί πυγμαχίας, και πάλης, το κυνήγι και οι μονομαχίες είναι μερικές από αυτές τις ενδείξεις, όπως αναφέρει. Επίσης επισημαίνει την εύρεση σπαθιών και άλλων όπλων μέσα σε ιερά, τάφους και σπίτια, τις σκηνές κυνηγιού όπου οι άνδρες φέρουν ασπίδες και κράνη, την ανακάλυψη σφραγίδων που φέρουν πάνω τους το σχήμα διαφόρων όπλων και πολεμιστών, την χρησιμοποίηση ποικίλων συμβόλων όπλων στη Μινωική γραφή που δεν έχει ακόμα αποκωδικοποιηθεί κ.α.

Κατά τον Μολόι, μάλιστα, οι Μυκηναίοι υιοθέτησαν τον Μινωικό τρόπο πολέμου, όσον αφορά τον οπλισμό, τις τεχνικές της μάχης και τις σχετικές νοοτροπίες – ιδεολογίες. «Στην πραγματικότητα, στην Κρήτη είναι που πρέπει να αναζητήσουμε την καταγωγή εκείνων των όπλων, τα οποία επρόκειτο να κυριαρχήσουν στην Ευρώπη έως τον Μεσαίωνα, όπως των σπαθιών, των μεταλλικών τσεκουριών, των ασπίδων, των δοράτων και πιθανώς ακόμα και των πανοπλιών».

Όσον αφορά την ανακάλυψη λίγων οχυρωμένων τοποθεσιών στην προϊστορική Κρήτη (κάτι που έχει ενισχύσει την αντίληψη περί ειρηνικής Μινωικής κοινωνίας), σύμφωνα με τον βρετανό αρχαιολόγο μάλλον η κακοτράχαλη μορφολογία του εδάφους του νησιού θεωρήθηκε συνήθως επαρκής για την άμυνά της, γι’ αυτό, άλλωστε, όπως αναφέρει, έχουν βρεθεί λίγες μόνο ενδείξεις αρχαίων μαχών.