* Του Κώστα Σαρικά
Η εικόνα με τα mini drones Black Hornet Nano στα χέρια των SOF του Ειδικού Τμήματος Αλεξιπτωτιστών είναι ενδεικτική του επόμενου βήματος που κάνουν οι Ένοπλες Δυνάμεις ανταποκρινόμενες στα διδάγματα από το σύγχρονα πεδία επιχειρήσεων.
Η εθνική διακλαδική άσκηση «ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ 25» ολοκληρώθηκε με σημάδια επιχειρησιακής ωριμότητας και έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα. Η εποχή όπου η αποτροπή στηρίζεται αποκλειστικά σε αριθμούς και συμβατικά μέσα είναι φανερό ότι έχει παρέλθει.
Στα σενάρια που δοκιμάστηκαν από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας, με την καθολική συμμετοχή των τριών κλάδων και της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου, τα μικρά μη επανδρωμένα αεροχήματα — από nano και micro drones έως FPV πλατφόρμες και loitering munitions — λειτούργησαν ως πολλαπλασιαστές πληροφορίας και ισχύος, μεταμορφώνοντας το τοπικό πεδίο μάχης σε ένα περιβάλλον όπου η ταχύτητα, η ακρίβεια και η ενημέρωση υπερτερούν της ακατέργαστης ισχύος.
Η νέα πραγματικότητα που φέρνουν τα drones
Στα σύγχρονα επιχειρησιακά σενάρια, το μέγεθος δεν είναι πλέον η μόνη παράμετρος που καθορίζει την επιχειρησιακή αξία. Τα micro και mini drones, τα FPV οχήματα και τα περιφερόμενα πυρομαχικά δεν είναι τεχνολογικά gadgets αλλά εργαλεία που αλλάζουν ριζικά την τακτική. Ένα FPV drone επιτρέπει σε χειριστή να βλέπει και να αποφασίζει με την προοπτική «πρώτου προσώπου», προσφέροντας την ευελιξία να εισέλθει σε στενούς χώρους, να ακολουθήσει κινητό στόχο και να καθοδηγήσει την προσβολή σε πραγματικό χρόνο. Τα micro drones παρέχουν άμεση εικόνα για την ομάδα εφόδου, πολλαπλασιάζοντας την ISR ικανότητα στο επίπεδο του τμήματος. Τα loitering munitions γεφυρώνουν το τρίπτυχο «βλέπω — αποφασίζω — χτυπάω». Παραμένουν στην περιοχή ενδιαφέροντος, συλλέγουν δεδομένα, περιμένουν την κατάλληλη στιγμή και ενεργοποιούνται για προσβολή χαμηλού collateral damage αλλά υψηλής αποτελεσματικότητας. Η οικονομία κόστους — ένας φορητός αισθητήρας αξίας εκατοντάδων ευρώ που μπορεί να εξουδετερώσει στόχο αξίας εκατομμυρίων — αλλάζει τις στρατηγικές ισορροπίες.
ISR ως ραχοκοκαλιά των σύγχρονων επιχειρήσεων
Στην Εθνική Διακλαδική άσκηση «Παρμενίων 25» τα συστήματα ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) που παρείχαν τα mini και micro drones αποτέλεσαν καθοριστική παράμετρο στο δίκτυο των επιχειρήσεων. Δυναμικά feeds εικόνας, θερμικής ανίχνευσης και live telemetry τροφοδότησαν τα κέντρα διοίκησης και τις ομάδες πεδίου, επιτρέποντας ταχύτατη λήψη αποφάσεων και συνεχή αναπροσαρμογή σχεδίων. Όταν η πληροφορία φτάνει αμέσως στον χειριστή που βρίσκεται κοντά στον στόχο, η δυνατότητα να αξιοποιήσεις loitering munitions ή FPV καθοδηγούμενες προσβολές γίνεται αποφασιστική. Σε μια σειρά από σενάρια αποδείχθηκε ότι η ποιότητα και η ταχύτητα της ISR πληροφορίας υπερβαίνουν τις ακατέργαστες αριθμητικές υπεροχές.
Black Hornet στο πεδίο: nano-ISR για την ομάδα εφόδου
Ειδική μνεία αξίζει στη χρήση mini drones τύπου Black Hornet από τις Ομάδες του ΕΤΑ. Το Black Hornet, γνωστό για το πολύ μικρό μέγεθος, την αθόρυβη λειτουργία και τις δυνατότητες ημέρας/νυκτός, παρέχει άμεση τακτική εικόνα κουτί-σε-κουτί στον χειριστή. Σε σενάρια ανορθόδοξου πολέμου και αμφίβιων καταδρομικών ενεργειών, το Black Hornet λειτούργησε ως ο «προπομπός» της ομάδας. Υπερέβη εμπόδια, εντόπισε θέσεις εχθρικών παρατηρητών, κατέγραψε δομές και παρέδωσε στο κέντρο την κρίσιμη πληροφορία που επέτρεψε το σχεδιασμό της εφόδου. Η ενσωμάτωση τέτοιων συστημάτων στην τακτική του ΕΤΑ και εν γενεί των Μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων αναβαθμίζει την αυτονομία λήψης αποφάσεων στο επίπεδο του πεδίου.
Loitering munitions: Από τη συλλογή στην προσβολή
Σε σενάρια της άσκηση τα loitering munitions δοκιμάστηκαν σε αποστολές που προσομοίωναν προσβολές κινητών στόχων, καταστροφή τεθωρακισμένων οχημάτων και ουδετεροποίηση κρίσιμων κόμβων επικοινωνίας. Η λειτουργία τους ήταν απλή στη λογική αλλά σύνθετη στην εκτέλεση καθώς απαιτεί εξοικείωση. Το ISR drone εντοπίζει και κλειδώνει έναν στόχο, μεταβιβάζει δεδομένα στον χειριστή και το loitering munition μπαίνει σε «αναμονή» εντός της περιοχής, περιμένοντας την εντολή. Αυτή η ικανότητα να περιμένει και να χτυπήσει την κατάλληλη στιγμή είναι που καθιστά τα περιφερόμενα πυρομαχικά τόσο επικίνδυνα για αντίπαλες ομάδες που βασίζονται σε στατικές υποδομές ή συγκεντρώσεις δυνάμεων. Σημαντικό στοιχείο αποτέλεσε και η δοκιμή εγχώριων συστημάτων, που απέδειξαν πως η ελληνική αμυντική βιομηχανία μπορεί να προσφέρει λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων.
Οι επιχειρησιακές τακτικές: Συνδυασμός τεχνολογίας και ειδικών δυνάμεων
Οι Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων και οι Μονάδες Αμφίβιων Καταδρομών λειτούργησαν ως ο πολλαπλασιαστής της νέας τεχνολογίας. Σε αποστολές ανακατάληψης νησίδων, οι ομάδες μικρής κλίμακας χρησιμοποίησαν micro-ISR για την πρώτη εικόνα, FPV για την καθοδήγηση προσβολών και loitering munitions για την προσβολή στόχων. Οι Μονάδες της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου είχαν κομβικό ρόλο προσδίδοντας την τακτική εμπειρία και την ικανότητα ταχείας μεταφοράς διδαγμάτων από διεθνείς συνεκπαιδεύσεις στην πράξη. Το αποτέλεσμα ήταν επιχειρήσεις όπου το πλεονέκτημα τοπικής γνώσης, ταχείας ενημέρωσης και ακριβούς εφαρμογής δημιουργούσε ασύμμετρη υπεροχή.
Αντίμετρα και ηλεκτρονικός πόλεμος: Η μάχη για το σήμα
Η άσκηση περιείχε εκτενή χρήση antidrone jammers και τεχνικών ηλεκτρονικού πολέμου, προκειμένου οι δυνάμεις να μάθουν να λειτουργούν σε συνθήκες παρεμβολής. Οι χειριστές εκπαιδεύτηκαν σε «εφεδρικά προφίλ» πτήσης, on-board autonomy και σε συνδυαστική χρήση αισθητήρων, ώστε να διατηρούν ISR ικανότητες όταν η επικοινωνία υποβαθμίζεται. Τα jammers από την πλευρά τους αξιοποιήθηκαν και ως τακτικό όπλο αναγκάζοντας εχθρικά drones σε απώλεια σήματος ή αλλαγή πορείας.
ΚΕΤΑΚ: Η ελληνική απάντηση στην εγχώρια παραγωγή
Η παρουσία από πλατφόρμες εγχώριας σχεδίασης και κατασκευής, όπως αυτές που παρουσίασε το Κέντρο Έρευνας Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας, ανέδειξε την αξία της αυτονομίας στην προμήθεια μικρών και μεσαίων μη επανδρωμένων συστημάτων. Από την επίδειξη στη DEFEA 2025 έως τις επιχειρησιακές δοκιμές στην άσκηση «Παρμενίων» τα ελληνικά πρωτότυπα πέρασαν από το τεστ της πράξης, αποκτώντας δεδομένα χρήσιμης ανατροφοδότησης για βελτιώσεις και ταχεία προσαρμογή. Η δυνατότητα ταχείας παραγωγής, προσαρμογής φορτίων και τοπικής συντήρησης μειώνει την ευαλωτότητα στην εφοδιαστική αλυσίδα και δίνει στον ελληνικό σχεδιασμό επιχειρησιακή ταχύτητα.
Το Σχολείο FPV: Εκπαίδευση που αλλάζει ρόλους
Η ίδρυση και λειτουργία του Σχολείου Χειριστών FPV και Loitering Munitions υπό την αιγίδα του ΓΕΕΘΑ, σε συνεργασία με τη ΔΕΠ, σηματοδοτεί μια οργανωμένη προσπάθεια να γίνει η τεχνολογία μέρος του επιχειρησιακού κεκτημένου. Το πρόγραμμα πέντε εβδομάδων συνδυάζει θεωρία, εξομοιωτές και πτήσεις πεδίου, καλύπτοντας τεχνικά και τακτικά αντικείμενα: χειρισμό FPV, τακτικές προσέγγισης, σύνδεση ISR-κομματιών με πλατφόρμες προσβολής, χρήση αντιμέτρων και συντήρηση. Η εκπαίδευση προωθεί την ιδέα ότι ο χειριστής είναι πλέον κόμβος λήψης αποφάσεων και όχι απλός εκτελεστής πλατφόρμας, γεγονός που αυξάνει την αξία του ανθρωπίνου παράγοντα μέσα σε δίκτυα
Τα βασικά επιχειρησιακά διδάγματα καταδεικνύουν ότι η επένδυση σε ISR και σε «μικρά» μέσα πολλαπλασιάζει την αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων δυνάμεων. Επιπλέον η παραγωγή και προσαρμογή τεχνολογίας (ΚΕΤΑΚ) μειώνει το κόστος και αυξάνει την ταχύτητα ενσωμάτωσης ενώ η εκπαίδευση σε ηλεκτρονικό πόλεμο και η ανάπτυξη αντιμέτρων είναι εξίσου κρίσιμη με την απόκτηση των ίδιων των μέσων.
Το μήνυμα του Αρχηγού για εγρήγορση
Μετά την ολοκλήρωση της άσκησης, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Χούπης απηύθυνε ένα σαφές και φορτισμένο μήνυμα εγρήγορσης προς τα στελέχη: «Μετά την επιστροφή στις βάσεις και τα στρατόπεδα, παροτρύνω να ενσωματώσετε τα διδάγματα, να συντηρήσετε τα μέσα και το υλικό και να αφιερώσετε χρόνο στις οικογένειές σας. Συνεχίστε να μας κάνετε περήφανους και μην ξεχνάτε ποτέ: Γρηγορείτε.»
Η άσκηση «ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ» δεν ήταν μια άσκηση ρουτίνας αλλά μια στρατηγική επένδυση στην ικανότητα γρήγορης ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών σε μικρές, ευέλικτες δυνάμεις. Οι Ένοπλες Δυνάμεις με την ταχεία εφαρμογή σχολείων FPV, τη δοκιμή loitering munitions και τη συστηματική αξιοποίηση mini drones δείχνουν ότι επιλέγουν τον δρόμο της αποτροπής που βασίζεται στην τεχνολογία, στην ταχύτητα και στην ευελιξία.
