Παραπαίοντας εν μέσω της μεγεθυνόμενης σειράς ηττών του στα πεδία των μαχών, ο στρατός του Αφγανιστάν αναδιαμορφώνει την πολεμική στρατηγική του έναντι των Ταλιμπάν: οι δυνάμεις του θα συγκεντρωθούν σε περιοχές που κρίνεται πως έχουν τη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία, όπως η πρωτεύουσα Καμπούλ, οι μεγάλες πόλεις, οι συνοριακές διελεύσεις και οι κυριότερες υποδομές, εξηγούν αφγανοί και αμερικανοί αξιωματούχοι.
Η πολιτικά επικίνδυνη στρατηγική αυτή αναπόφευκτα σημαίνει πως μέρος της επικράτειας θα εγκαταλειφθεί στους Ταλιμπάν. Ωστόσο οι αξιωματούχοι επιμένουν πως πρόκειται για αναγκαιότητα από επιχειρησιακή σκοπιά, καθώς οι ένοπλες δυνάμεις έχουν υπερεκταθεί στην προσπάθειά τους να αποτρέψουν την απώλεια πρωτευουσών επαρχιών, που προεξοφλούν ότι θα χειροτερέψει ακόμα περισσότερο την κατάσταση στη χώρα. Η αναδιάταξη των δυνάμεων, η οποία είχε ήδη αναγνωριστεί δημόσια, καταγράφεται καθώς ο αμερικανικός στρατός συνεχίζει να αποσύρεται από τη χώρα· αναμένεται να έχει ολοκληρώσει την αποχώρησή του από το Αφγανιστάν την 31η Αυγούστου, εκτελώντας διαταγές του προέδρου των ΗΠΑ, του Τζο Μπάιντεν.
Η επιθετική και αποτελεσματική προέλαση των Ταλιμπάν
Οι ισλαμιστές αντάρτες αποσπούν ολοένα περισσότερα εδάφη· το αμερικανικό Πεντάγωνο εκτίμησε προχθές Τετάρτη πως πλέον κατέχουν πάνω από τα μισά κέντρα των περιφερειών του Αφγανιστάν. Οι Ταλιμπάν ασκούν επίσης πίεση στις μισές πρωτεύουσες επαρχιών, προσπαθούν να τις αποκόψουν από την υπόλοιπη χώρα. Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει πως η αφγανική κυβέρνηση ενδέχεται να πέσει μέσα σε ακόμη κι έξι μήνες, αναγνώρισαν αμερικανοί αξιωματούχοι μιλώντας το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς.
Αφγανός αξιωματούχος που μίλησε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί έκρινε πως η «αναδιάταξη» των στρατευμάτων θα επιτρέψει στην Καμπούλ να διατηρήσει τον έλεγχο περιοχών και υποδομών στρατηγικής σημασίας, όπως ενός φράγματος που οικοδομήθηκε με τη βοήθεια της Ινδίας, καθώς και των κυριότερων οδικών αξόνων. Όμως η αναδιάταξη και συγκέντρωση δυνάμεων σημαίνει επίσης πως περιοχές θα μείνουν αφρούρητες, κάτι που θα αναστατώσει κοινότητες και φυλές που αισθάνονται πως η κυβέρνηση τους εγκαταλείπει στα χέρια των Ταλιμπάν. «Πώς το εξηγείς αυτό στην κοινή γνώμη που είναι ολοένα πιο νευρική –δικαιολογημένα– τις τελευταίες εβδομάδες καθώς οι Ταλιμπάν καταλαμβάνουν περιφέρειες;» διερωτήθηκε ο αξιωματούχος. «Διότι (…) αυτή η αναδιάταξη σημαίνει, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, πως οι Ταλιμπάν θα καλύψουν το κενό που θα αφήσουμε».
Η στρατηγική σκέψη των ΗΠΑ και του Αφγανιστάν
Ο αμερικανός στρατηγός Μαρκ Μίλι, ο αρχηγός του αμερικανικού γενικού επιτελείου εθνικής άμυνας, παραδέχεται πως η νέα στρατηγική σημαίνει πως θα εγκαταλειφθούν «κέντρα περιφερειών» για να προστατευθούν πόλεις με μεγαλύτερο πληθυσμό, όπως η πρωτεύουσα Καμπούλ. Εκτίμησε πως οι Ταλιμπάν μοιάζουν να έχουν το πλεονέκτημα, πως έχουν αποκτήσει «στρατηγική ορμή». «Υπάρχει πιθανότητα πλήρους κατάληψης (της χώρας) από τους Ταλιμπάν», μεταξύ άλλων «σεναρίων», σημείωσε ο στρατηγός Μίλι κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου χθες Τετάρτη, πάντως πρόσθεσε πως δεν θεωρεί ότι έχει κριθεί η έκβαση «ακόμη».
Ο στρατηγός των Πεζοναυτών Κένεθ Μακένζι, επικεφαλής του μεικτού διοικητηρίου των αμερικανικών ένοπλων δυνάμεων που είναι αρμόδιο μεταξύ άλλων για το Αφγανιστάν και την υποστήριξη στις αφγανικές δυνάμεις, της USCENTCOM, είπε αφού ενημερώθηκε για τη νέα στρατηγική αυτόν τον μήνα πως οι κυβερνητικές δυνάμεις γνωρίζουν πως πρέπει να διαλέγουν πλέον τις μάχες τους. «Δεν μπορείς να φρουρείς τα πάντα. Αν αμύνεσαι παντού, δεν αμύνεσαι πουθενά. Νομίζω πως οι Αφγανοί συνειδητοποιούν πως πρέπει να συγκεντρώσουν δυνάμεις», ανέφερε ο στρατηγός Μακένζι, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.
Υπενθύμισε πως οι ΗΠΑ ανησυχούσαν εδώ και χρόνια για βάσεις και σημεία ελέγχου σε απομακρυσμένες και εχθρικές περιοχές, θέσεις εξαιρετικά ευάλωτες ή με μικρή σημασία από στρατηγική σκοπιά. «Νομίζω είναι στη διαδικασία να αναγνωρίσουν πως πρέπει να αποσύρεσαι, να συγκεντρώνεις τις δυνάμεις σου, να προστατεύεις τις περιοχές που έχουν απολύτως κρίσιμη σημασία», εκτίμησε ο στρατηγός Μακένζι.
Η υποστήριξη της Ουάσινγκτον
Το υπουργείο Άμυνας του Αφγανιστάν δεν απάντησε αμέσως όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει τις πληροφορίες για τη νέα στρατηγική. Η προέλαση των Ταλιμπάν έχει θορυβήσει πολλούς Αφγανούς, την ώρα που οι ΗΠΑ αποσύρονται από τον πόλεμο στον οποίο ενεπλάκησαν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη και στο Πεντάγωνο που αποδόθηκαν στην Αλ Κάιντα. Ο πόλεμος αυτός δεν έφερε, όπως διατράνωνε πως επιδίωκε η Ουάσινγκτον, την ειρήνη στο Αφγανιστάν.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν υπόσχεται να συνεχίσει να υποστηρίζει οικονομικά τις αφγανικές ένοπλες δυνάμεις και να διπλασιάσει τις προσπάθειές της να προχωρήσουν οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, που παραμένουν σε αδιέξοδο. Αλλά οι Ταλιμπάν δεν ανταποκρίθηκαν στην έκκληση 15 ξένων διπλωματικών αποστολών και του NATO τη Δευτέρα να σταματήσουν την ευρείας κλίμακας έφοδο που έχουν εξαπολύσει. Οι αντάρτες και η κυβέρνηση δεν μπόρεσαν εξάλλου να συμφωνήσουν στην κήρυξη κατάπαυσης του πυρός στις συνομιλίες ανάμεσά τους στη Ντόχα του Κατάρ ενόψει της γιορτής της θυσίας.
Αξιωματικοί του αμερικανικού στρατού θεωρούν πως οι Ταλιμπάν προτιμούν ο πόλεμος να τελειώσει με την επικράτησή τους στα πεδία των μαχών, όχι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μια από τις επιπλοκές της νέας στρατηγικής είναι να καθοριστεί το πώς θα αντιδρά ο αφγανικός στρατός σε επιθέσεις και σε μάχες, ειδικά καθώς η αεροπορία τους έχει επίσης υπερεκταθεί την ώρα που η υποστήριξη των ΗΠΑ από αέρος μειώνεται ολοένα περισσότερο.
Εξίσου δύσκολο θα είναι να εξηγηθεί στις διάφορες φυλές και εθνότητες του Αφγανιστάν, μωσαϊκό που περιλαμβάνει Παστούν, Τατζίκους, Χαζάρους, Ουζμπέκους και άλλους. Δεν θα έχουν όλες οι περιοχές ή οι πληθυσμιακές ομάδες προστασία, πόσο μάλλον ίση προστασία. Πάνω από 250.000 Αφγανοί έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους μέσα στο 2021, κατά υπολογισμούς του ΟΗΕ.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφίες αρχείου Reuters
