Σε έντονο κλίμα συγκίνησης στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, πραγματοποιήθηκε σήμερα το πρωί η επίσημη τελετή παράδοσης των λειψάνων των πέντε από τα έξι μέλη του πληρώματος της ακταιωρού «ΦΑΕΘΩΝ», (το έκτο μέλος, Νιάφας Νικόλαος παραδόθηκε πριν από λίγους μήνες), καθώς και άλλων δύο Ελλήνων πεσόντων: του Έφεδρου Ανθυπασπιστή Βασίλειου Κουκουσούλη, που έπεσε μαχόμενος στον Παχύαμμο Τυλληρίας τον Αύγουστο του 1964 και του Συνταγματάρχη Αθανάσιου Φωτόπουλου, που έπεσε μαχόμενος κατά την τουρκική εισβολή τον Ιούλιο του 1974. Κατά τη δάρκεια της τελετής ο Επίτροπος Προεδρίας κ. Φώτης Φωτίου ο οποίος παρέστη εκ μέρους του κύπριου Πρόεδρου Αναστασιάδη έβγαλε λόγο προς τιμήν των ηρώων τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι η προσφορά και η θυσία τους πρέπει να μνημονεύεται και να μεταλαμπαδεύεται στις επόμενες γενιές.
Ολόκληρη η ομιλία του κ Φώτη Φωτίου όπως δημοσιέυτηκε στο γραφείο τύπου και πληροφορίων Κύπρου:
Η στιγμή είναι σίγουρα πολύ ξεχωριστή. Έχοντας πλήρη συνείδηση της υποχρέωσης απέναντι στους ήρωες μας αλλά και της επιταγής της ιστορίας μας να μην λησμονούμε ποτέ την προσφορά και τη θυσία τους και να μεταλαμπαδεύουμε στις νεότερες γενιές τις αρχές και τις αξίες της αγάπης προς την πατρίδα, όπως και της πίστης και της αφοσίωσης στο καθήκον, παραδίδουμε σήμερα στην Ελληνική Πολιτεία, και ιδιαίτερα στις οικογένειες τους, τα λείψανα επτά ακόμη Ελλαδιτών που πρόσφεραν χωρίς δισταγμό τη ζωή τους στο θυσιαστήριο της κυπριακής ελευθερίας.
Των ηρώων που συνειδητά θυσίασαν τη ζωή τους και κέρδισαν επάξια θέση στο ηρωικό πάνθεον της φυλής μας. Όπως υπερτονίζει ο Θουκυδίδης, ο πιο λαμπρός τάφος δεν είναι εκεί που είναι θαμμένοι αλλά εκεί που η δόξα τους παραμένει και μνημονεύεται αιώνια σε κάθε ευκαιρία. Το «ανδρών γάρ επιφανών πάσα γη τάφος» θα πρέπει να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι και της δικής μας εθνικής συνείδησης.
Οι πέντε εξ αυτών αποτελούσαν μέλη του ηρωικού πληρώματος της ακταιωρού Φαέθων που με μεγάλη γενναιότητα και αυταπάρνηση συνέβαλαν στην προσπάθεια απόκρουσης των τουρκικών επιθέσεων στην περιοχή Τυλληρίας τον Αύγουστο του 1964. Πρόκειται για τον Υποπλοίαρχο Παναγιώτη Χρυσούλη από την Αθήνα, τον Πλωτάρχη Σπυρίδωνα Αγαθό από την Κέρκυρα, τον Πλωτάρχη Νικόλα Πανάγο από την Αρκαδία, τον Ανθυπασπιστή Παναγιώτη Θεοδωράτο από την Κεφαλληνία και τον Ανθυπασπιστή Νικόλαο Καππαδούκα από τη Σκόπελο.
Ακόμη δυο μέλη του πληρώματος της ακταιωρού Φαέθων έπεσαν ηρωικά την ίδια μέρα, ο Ανθυπασπιστής Νικόλαος Νιάφας από τη Λαμία, τα λείψανα του οποίου επαναπατρίστηκαν τον Ιανουάριο πέρσι, και ο Κύπριος εθελοντής από τη Μόρφου Άκης Φιλήτας, η σορός του οποίου ετάφη στη γενέτειρα του.
Με τη μνήμη μας να ανατρέχει σε όλες τις κρίσιμες στιγμές της ιστορικής μας διαδρομής αποτρέποντας τη λήθη του χρόνου παραδίδουμε επίσης σήμερα και τα λείψανα άλλων δυο Ελλαδιτών αδελφών μας, του έφεδρου Ανθυπασπιστή Βασίλειου Κουκουσούλη που έπεσε μαχόμενος στον Παχύαμμο Τυλληρίας επίσης τον Αύγουστο του 1964, και του Συνταγματάρχη Αθανάσιου Φωτόπουλου που θυσιάστηκε στις μάχες κατά του Τούρκου εισβολέα στην περιοχή του αεροδρομίου Λευκωσίας τον Ιούλιο του 1974.
Πενήντα τέσσερα χρόνια από τις τουρκικές επιθέσεις στην Τυλληρία και 44 χρόνια από την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, κατά παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και κάθε αρχής διεθνούς δικαίου, ανταποκρινόμαστε στο υπέρτατο δικαίωμα των οικογενειών των ηρώων αυτών για ταυτοποίηση και παράδοση των λειψάνων τους, ώστε να ταφούν εκεί όπου τα αγαπημένα του πρόσωπα επιθυμούν για να καταθέτουν τα λουλούδια της αγάπης τους, έχοντας μαζί και τη δυνατότητα της αναγνώρισης και υπόμνησης της ηρωικής θυσίας τους. Και το πράττουμε αυτό ως Κυπριακή Πολιτεία με ένα μεγάλο συγγνώμη για την καθυστέρηση που οφείλεται σε λάθη ή και παραλείψεις του παρελθόντος, όπως και σε λόγους που κρίθηκαν επιβεβλημένοι στην πορεία μας μέσα στον χρόνο.
Πριν από δύο χρόνια, στις 21 Ιανουαρίου 2016, ανακοινώθηκε από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας Πάνο Καμένο, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα, η άρση της απαγόρευσης κάθε αναφοράς για την αποστολή της ακταιωρού Φαέθων καθώς και της ακταιωρού Αρίων στην απόκρουση των τουρκικών επιθέσεων κατά της Κύπρου στην Τυλληρία. Την ίδια μέρα αποδόθηκαν τιμητικές διακρίσεις στις οικογένειες των πεσόντων, ενώ ιδιαίτερη τιμή αποδόθηκε στον εν ζωή Κυβερνήτη του Φαέθων Πλοίαρχο Δημήτριο Μητσάτσο, ο οποίος κατάφερε, παρά τις μεγάλες απώλειες, να διασώσει τα υπόλοιπα 15 μέλη του πληρώματος, προσαράσσοντας το καιόμενο από βόμβα ναπάλμ σκάφος του στον όρμο του Ξερού.
Στις 10 Αυγούστου 2016 αποδόθηκαν στους πεσόντες του Φαέθων ιδιαίτερες τιμές και στην Κύπρο, στην παρουσία και του Πλοιάρχου Μητσάτου, ενώ τον Απρίλιο του 2017 άρχισαν και ολοκληρώθηκαν, εδώ στο κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, οι εργασίες εκταφής των λειψάνων των ηρώων της ακταιωρού. Και σήμερα, παραδίδουμε ταυτοποιημένα τα λείψανα τους, εκφράζοντας εκ μέρους της Πολιτείας τη μεγάλη εκτίμηση και την ευγνωμοσύνη μας για τη μεγάλη προσφορά και την ανυπέρβλητη θυσία τους.
Οι ακταιωροί Φαέθων και Αρίων, οι οποίες ήταν δωρεά του Αναστάσιου Λεβέντη στην Κυπριακή Δημοκρατία, έλαβαν μέρος στις μάχες της Τυλληρίας, κατά τη διάρκεια των οποίων τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη επιτέθηκαν με βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνικής Φρουράς αλλά και κατοικημένων περιοχών προκαλώντας μεγάλες απώλειες. Στις 8 Αυγούστου 1964 επιτέθηκαν και εναντίον της ακταιωρού Φαέθων που εκείνη την ημέρα κατευθύνθηκε με μηχανικά προβλήματα στον όρμο του Ξερού προερχόμενη από τη θαλάσσια περιοχή της Μανσούρας, όπου οι Τούρκοι είχαν δημιουργήσει προγεφύρωμα. Συνεπεία της επίθεσης έχασαν τη ζωή τους δυο υπαξιωματικοί και τέσσερεις ναύτες καθώς και ο Κύπριος εθελοντής, ενώ αρκετοί άλλοι τραυματίστηκαν μεταξύ των οποίων και ο κυβερνήτης του σκάφους, ο οποίος εξαιτίας του τραυματισμού του έχασε αργότερα το δεξί του χέρι. Ο ηρωισμός του πληρώματος της ακταιωρού περιλαμβάνεται στις πιο λαμπρές σελίδες της νεότερης ιστορίας που αρκετές, όπως και η συγκεκριμένη, παρέμειναν ή συνεχίζουν να παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό.
Μακαριότατε,
Κύριε Υπουργέ,
Σεβαστοί συγγενείς,
Ελληνίδες, Έλληνες,
Η θυσία όχι μόνο των Ελλαδιτών μελών του πληρώματος του Φαέθων αλλά και πολλών άλλων αδελφών μας από την Ελλάδα σε διάφορες χρονικές στιγμές στις μάχες για προάσπιση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας της Κύπρου υπογραμμίζει την κοινή πορεία του Ελληνισμού και αποτελεί αδιάψευστο δείκτη της ενότητας και της συστράτευσης μας στους κοινούς αγώνες.
Το πλήρωμα της ακταιωρού Φαέθων ήταν νέα παιδιά με ιδιαίτερη αγάπη για την πατρίδα, πιστοί στις παρακαταθήκες της υπερτρισχιλιετούς ελληνικής ιστορίας. Όπως νέα παιδιά με την ίδια αγάπη για την πατρίδα ήταν και όλοι οι άλλοι ήρωες μας, από την Ελλάδα και την Κύπρο, που υπεράσπισαν με γενναιότητα και αυταπάρνηση τα δίκαια και την ελευθερία μας σε όλους μας τους αγώνες, γράφοντας με ανεξίτηλα γράμματα και το δικό τους όνομα στο Πάνθεον των Αθανάτων μας.
Πολλοί εξακολουθούν να περιλαμβάνονται ακόμη στον κατάλογο των αγνοουμένων που είναι η πιο τραγική πτυχή του δράματος της Κύπρου, με τους πλείστους των γονέων τους να έχουν φύγει από τη ζωή με ανοικτές τις πληγές από τον πόνο και την αγωνία τόσων χρόνων και με αναπάντητα τα πολλά ερωτήματα για την τύχη τους.
Το χρέος μας απέναντι στη θυσία των ηρώων μας, όπως και απέναντι στις νεότερες γενιές, είναι να συνεχίσουμε αταλάντευτοι τον αγώνα τους υπερασπίζοντας τις ίδιες αξίες και ιδεώδη, χωρίς να συμβιβαζόμαστε με την κατοχή μεγάλου τμήματος της πατρίδας μας. Χωρίς να υποχωρούμε από τις αμετάθετες θέσεις μας για την πλήρη αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και την επικράτηση συνθηκών ελευθερίας, ασφάλειας και δημοκρατίας για όλους τους πολίτες μας, με διασφαλισμένα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές τους ελευθερίες σε μια επανενωμένη πατρίδα, χωρίς τα επεμβατικά ή εγγυητικά δικαιώματα της όποιας τρίτης χώρας, πόσο μάλλον της Τουρκίας.
Θα ήθελα και με την ευκαιρία αυτή να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τους επιστήμονες και όλο το προσωπικό που εργάστηκε για να φέρει σε πέρας το έργο της εκταφής και της ταυτοποίησης των λειψάνων των ηρώων του Φαέθων, όπως και να εκφράσω τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μου προς τα μέλη των οικογενειών τους για την κατανόηση τους προς τα προβλήματα που για χρόνια αντιμετωπίσαμε ως Πολιτεία, όπως και για τη συνεργασία που επέδειξαν προκειμένου να φέρουμε σε πέρας το έργο μας.
Ιδιαίτερα, βέβαια, εκφράζω προς τις οικογένειες των ηρώων τη μεγάλη εκτίμηση και το θαυμασμό μας για την ηρωική τους θυσία, η οποία για πάντα θα αποτελεί ξεχωριστό παράδειγμα μεγάλης γενναιότητας και αγάπης προς την πατρίδα.
Καταλήγοντας, δεν μπορώ παρά να εκφράσω μαζί και την ιδιαίτερη συγκίνηση μου για την απόφαση της οικογένειας του Συνταγματάρχη Αθανάσιου Φωτόπουλου να πραγματοποιηθεί, στη συνέχεια της τελετής αυτής, η κηδεία του και να ακολουθήσει η ταφή των λειψάνων του εδώ στο κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, όπου για 43 χρόνια αναπαύονταν. Ο Αθανάσιος Φωτόπουλος, ως μέλος της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου, ανταποκρίθηκε μέχρις εσχάτων στο ιερό του καθήκον και είναι ένας από τους ήρωες της ΕΛΔΥΚ που πάντα θα μνημονεύονται για την ξεχωριστή γενναιότητα που επέδειξαν στην απόκρουση των τουρκικών επιθέσεων τον Ιούλιο του 1974.
Με την ίδια συγκίνηση αντικρίζω και την απόφαση της οικογένειας του Ανθυπασπιστή Βασίλειου Κουκουσούλη, ο οποίος έπεσε μαχόμενος στις μάχες της Τυλληρίας τον Αύγουστο του 1964, να γίνει, επίσης εδώ, ταφή των ανευρεθέντων και ταυτοποιηθέντων νέων οστών του. Μαζί με τα άλλα λείψανα του που ετάφησαν στη γενέτειρα του, τον Πύργο Τρικάλων, θα συμβολίζουν για μας, όπως και η περίπτωση της ταφής των λειψάνων του Συνταγματάρχη Αθανάσιου Φωτόπουλου, τους κοινούς μας αγώνες με τον υπόλοιπο Ελληνισμό για την ελευθερία και τα δίκαια μας.
Τιμημένοι και σεβαστοί συγγενείς των ηρώων μας,
Η Κύπρος υποκλίνεται μπροστά σας. Και για σας προσεύχεται την εκ Θεού παρηγοριά και για τους δικούς σας ανθρώπους, τους ήρωες μας, της ψυχής τους το γαλήνεμα.
Ο πόθος της προσφοράς προς την πατρίδα και η εκπλήρωση του χρέους, ταυτίστηκε απόλυτα με την ένδοξη θυσία τους. Ως ταπεινοί προσκυνητές της μεγάλης θυσίας και προσφοράς τους, αναγνωρίζοντας το μεγαλείο της αθάνατης ψυχής τους κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ.
Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.
Αιώνια και τιμημένη.
Καλό σας ταξίδι.
Αθάνατοι.
—————————
ΕΛ