Την αντίθεσή του στο ενδεχόμενο πραγματοποίησης μιας συνάντησης ανάμεσα στον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλάντιμιρ Πούτιν, με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην Βουδαπέστη, εξέφρασε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ.
Την ιδέα για την Βουδαπέστη – που απορρίπτει ο Ντόναλντ Τουσκ – φέρεται να έχει προτείνει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ή τουλάχιστον να την επικροτεί.
Για να τεκμηριώσει την αντίθεσή του, ο Τουσκ υπενθύμισε πως στην Βουδαπέστη είχε υπογραφεί το 1994 το περίφημο μνημόνιο, το οποίο όμως αθέτησε η «εγγυήτρια» Ρωσία εισβάλλοντας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
«Βουδαπέστη; Δεν το θυμούνται όλοι, αλλά το 1994 η Ουκρανία είχε ήδη λάβει διαβεβαιώσεις για την εδαφική της ακεραιότητα από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στη Βουδαπέστη. Ίσως είμαι προληπτικός, αλλά αυτή τη φορά θα προσπαθούσα να βρω άλλο μέρος», έγραψε στο X/ Twitter ο Τουσκ.
Τι ακριβώς υπενθυμίζει όμως ο Ντόναλντ Τουσκ;
Το Μνημόνιο της Βουδαπέστης (Budapest Memorandum on Security Assurances) υπογράφηκε στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας, στις 5 Δεκεμβρίου του 1994, κατά τη διάρκεια διάσκεψης του ΟΑΣΕ. Το μνημόνιο ακολούθησε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, που βρήκε την Ουκρανία να κατέχει περί τα 5.000 πυρηνικά όπλα. Παρόμοια πυρηνικές κεφαλές είχαν ξεμείνει και στη Λευκορωσία και το Καζακστάν.
Με την υπογραφή τριών διαφορετικών πράξεων (μια για κάθε χώρα), που τις υπέγραψαν από κοινού η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, η Ουκρανία, η Λευκορωσία και το Καζακστάν δεσμεύονταν να μην διαθέτουν πυρηνικά όπλα με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας εδαφών από τη Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το μνημόνιο, η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο επιβεβαίωσαν ότι η Λευκορωσία, το Καζακστάν και η Ουκρανία έγιναν συμβαλλόμενα μέρη στη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και επιστρέφουν το πυρηνικό τους οπλοστάσιο στη Ρωσία με τους όρους:
- Να υπάρξει σεβασμός στην ανεξαρτησία, στην κυριαρχία και στα υπάρχοντα σύνορα κάθε μιας από τις τρεις χώρες
- Να μην υπάρξει απειλή ή χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας των χωρών αυτών