Ο ενθουσιασμός των επενδυτών της Wall Street για την ανάπτυξη που θεωρούσαν ότι θα έφερνε στην αμερικανική οικονομία η δεύτερη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, δεν κράτησε πολύ. Μετά τις εκλογές της 4ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, ο χρηματιστηριακός δείκτης αναφοράς S&P 500 έκανε ράλι έως τις 19 Φεβρουαρίου, σκαρφαλώνοντας στο επίπεδο-ρεκόρ των 6.144 μονάδων.
Στη συνέχεια, όμως, πήρε την κατηφόρα, χάνοντας όλα τα κέρδη που είχε μετά τις εκλογές και την Πέμπτη κινείτο στα προ εξαμήνου επίπεδα. Μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες, μάλιστα, εισήλθε σε φάση διόρθωσης καθώς υποχώρησε πάνω από 10% από το υψηλό του επίπεδο.
Η αντίστροφη πορεία του χρηματιστηριακού δείκτη άρχισε όταν ο Τραμπ αποφάσισε να υλοποιήσει τις προεκλογικές εξαγγελίες του για επιβολή δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα, με στόχο την αύξηση των επενδύσεων στη βιομηχανία και της απασχόλησης στις ΗΠΑ.
Το πρόβλημα με τους δασμούς είναι ότι οδηγούν στη λήψη ανταποδοτικών μέτρων από τις χώρες που θίγονται, με συνέπεια έναν εμπορικό πόλεμο που τελικά δυσκολεύει τις εξαγωγές και την ανάπτυξη για όλες τις χώρες. Η ιστορική εμπειρία, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη δεκαετία του 1930, έχει δείξει ξεκάθαρα ότι οι εμπορικοί πόλεμοι δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που λύνουν. Με άλλα λόγια, όλοι όσοι εμπλέκονται σε αυτούς, βγαίνουν χαμένοι.
Στην αμερικανική οικονομία έχουν αρχίσει ήδη κάποιες παρενέργειες από τη δασμολογική πολιτική του Τραμπ αλλά και από τα μπρος – πίσω στην εφαρμογή τους. Καθώς η Κίνα, ο Καναδάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν απαντήσει με δασμούς στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων, το κλίμα για πολλές επιχειρήσεις στην Αμερική έχει γίνει αρνητικό, όπως και για τους καταναλωτές, οι οποίοι φοβούνται νέα αύξηση του πληθωρισμού. Μία σειρά από μεγάλες τράπεζες, εξ άλλου, αναθεωρούν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας.
Η Wall Street φοβάται το ενδεχόμενο στασιμοπληθωρισμού, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι οι μόνες εταιρείες που οι μετοχές τους έχουν θετική πορεία, μέσα σε μία γενικότερη πτώση, είναι οι ενεργειακές και της κοινής ωφέλειας που τα έσοδά τους δεν εξαρτώνται από την πορεία της οικονομίας.
Ο αγροτικός τομέας των ΗΠΑ στενάζει, επίσης, από τους δασμούς καθώς δυσκολεύονται οι εξαγωγές προϊόντων, όπως το καλαμπόκι και η σόγια, μετά τους δασμούς που έβαλε η Κίνα ως αντίποινα στους οριζόντιους δασμούς του Τραμπ στα προϊόντα της (10% τον Φεβρουάριο και επιπλέον 10% τον Μάρτιο). Επιπλέον, το κόστος παραγωγής για τους αγρότες αυξάνεται λόγω των δασμών σε εισαγωγές λιπασμάτων και άλλων αναγκαίων εισροών.
Παρά την αρνητική αντίδραση των αγορών και πολλών αμερικανικών επιχειρήσεων στους δασμούς, ο Τραμπ επιμένει σε αυτούς, έχοντας προαναγγείλει για τις 2 Απριλίου ανταποδοτικούς δασμούς για όλες τις χώρες, υποτίθεται στη βάση μίας απόλυτης αντιστοιχίας με αυτούς που εφαρμόζει η κάθε μία χώρα στα αμερικανικά προϊόντα – αλλά και δασμούς σε συγκεκριμένους κλάδους, με την έμφαση, σύμφωνα με πληροφορίες, να είναι στα αυτοκίνητα, τα φάρμακα και τα αγροτικά προϊόντα. Ήδη, εφαρμόζονται από την Τετάρτη αμερικανικοί δασμοί 25% στον χάλυβα και το αλουμίνιο, ανεξαρτήτως της χώρας προέλευσής τους.
Οι επενδυτές της Wall Street, οι οποίοι αγόραζαν μετοχές πιστεύοντας ότι ο Τραμπ θα χρησιμοποιούσε τους δασμούς περισσότερο ως μέσο διαπραγμάτευσης και όχι ως μέσο μίας βίαιης αλλαγής στο οικονομικό μοντέλο των ΗΠΑ, έχασαν χρήματα.
Όσοι θεωρούσαν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα έκανε πίσω υπό το βάρος της πτώσης στις αγορές, επίσης φαίνεται, τουλάχιστον έως τώρα, να έχουν πέσει έξω. Ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι η κυβέρνηση ασκεί την πολιτική της με γνώμονα την πορεία της οικονομίας και όχι τις διακυμάνσεις των χρηματιστηρίων.
Ο Τραμπ παραδέχθηκε ότι θα υπάρχει κάποιος «πόνος» στην οικονομία βραχυπρόθεσμα και αυξήσεις των τιμών, ενώ δεν απέκλεισε αρχικά ακόμη και το ενδεχόμενο ύφεσης, κάτι που έκανε στη συνέχεια. Το νέο δόγμα του είναι ότι «δεν υπάρχει κέρδος χωρίς πόνο», το οποίο υπονοεί ότι η αμερικανική οικονομία θα δρέψει τα οφέλη από τους δασμούς αργότερα.
Με δεδομένη, πάντως, την ιστορική εμπειρία, και αυτό φαίνεται αμφίβολο. Μπορεί κάποιες αμερικανικές επιχειρήσεις να ωφεληθούν από τους δασμούς, όπως στον κλάδο του χάλυβα, ή να αυξήσουν αυτές και κάποιες άλλες την παραγωγική βάση τους στις ΗΠΑ, αλλά συνολικά η οικονομία θα υποστεί τριγμούς που μπορεί να οδηγήσουν σε διορθωτικές κινήσεις.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφία Reuters
