Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε χθες ότι δεν προβλέπεται καμία συνάντηση «σε αυτό το στάδιο» με τον Ιρανό ομόλογό του Χασάν Ροχανί, αλλά ταυτοχρόνως συντήρησε το σασπένς για το ενδεχόμενο να συναντηθούν οι δύο ηγέτες στη Νέα Υόρκη, παρά τις επιθέσεις στην Σαουδική Αραβία που αποδίδονται από τους Δυτικούς στο Ιράν.
Ήδη εξάλλου όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στους δύο προέδρους με αφορμή την 74η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
«Δεν προβλέπουμε τίποτε σε αυτό το στάδιο», δήλωσε χθες, Δευτέρα, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος. «Δεν αποκλείω ποτέ τίποτε», πρόσθεσε ωστόσο λίγο αργότερα.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος κάνει μια προσπάθεια μεσολάβησης, είχε χθες το πρωί μια πρώτη «άτυπη συνάντηση» με τον Αμερικανό πρόεδρο, μακριά από τα μέσα ενημέρωσης. Χθες το βράδυ συναντήθηκε επίσης για περισσότερο από μιάμιση ώρα με τον Ιρανό ομόλογό του και εξήλθε από το ραντεβού αυτό χωρίς να κάνει το παραμικρό σχόλιο.
Η γαλλική προεδρία περιορίστηκε μόνον να διευκρινίσει σε σύντομη ανακοίνωσή της ότι ο Γάλλος πρόεδρος εξέθεσε στον Ιρανό ομόλογό του «την δική μας ανάγνωση για τις επιθέσεις της 14ης Σεπτεμβρίου» στην Σαουδική Αραβία, για τις οποίες η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία κρίνουν ότι ευθύνεται το Ιράν.
Ο Μακρόν διευκρίνισε επίσης στον Ροχανί, σύμφωνα με την γαλλική προεδρία, ότι «ο δρόμος για την αποκλιμάκωση είναι στενός, αλλά σήμερα είναι πιο απαραίτητος από ποτέ, και ότι έχει έρθει η ώρα για να τον ακολουθήσει το Ιράν». Επίσης του είπε ότι κρίνει πως «επείγει» η αποκατάσταση της ασφάλειας στην περιοχή. Ωστόσο δεν έκανε καμία αναφορά στη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η οποία καθίσταται ολοένα και πιο εύθραυστη.
Την ίδια ώρα ο Εμανουέλ Μακρόν αναμένεται να συναντηθεί εκ νέου σήμερα με τον Τραμπ. «Θα κάνω ό,τι μπορώ για να δημιουργηθούν οι συνθήκες για συνομιλίες, για να μην υπάρξει καμία κλιμάκωση και για να καταλήξουμε σε μια χρήσιμη και βιώσιμη λύση για την ασφάλεια στην περιοχή», διαβεβαίωσε.
Ωστόσο ο Ντόναλντ Τραμπ αντέδρασε στις μεσολαβητικές του προσπάθειες: «Δεν χρειαζόμαστε μεσολαβητή», δήλωσε. Οι Ιρανοί «ξέρουν ποιον να καλέσουν», πρόσθεσε.
Την Κυριακή ο Μακρόν είχε εκφράσει κατά το ταξίδι του προς τη Νέα Υόρκη την ελπίδα ότι «κάτι μπορεί να γίνει» στην έδρα του ΟΗΕ. Επίσης είχε σημειώσει ότι ο Τραμπ «μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα τα πράγματα», αν πάρει την απόφαση.
Από την σύνοδο κορυφής της G7 στο Μπιαρίτς στη Γαλλία στα τέλη του Αυγούστου, ο Αμερικανός πρόεδρος εκφράζει ανοιχτά την επιθυμία του για ένα τετ-α-τετ με τον Ιρανό ομόλογό του, το οποίο θα του προσέφερε μια καλή διπλωματική εξέλιξη, έναν χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.
Οι Ευρωπαίοι κατηγορούν το Ιράν
Ωστόσο οι επιθέσεις της 14ης Σεπτεμβρίου σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Σαουδική Αραβία προκάλεσαν μια έντονη αναζωπύρωση της έντασης και φόβους για μια νέα στρατιωτική κλιμάκωση στην περιοχή.
Ο Μακρόν δήλωσε ότι αυτές απομάκρυναν την προοπτική μιας συνάντησης Τραμπ-Ροχανί, χωρίς ωστόσο να την αποκλείσουν.
Πολύ περισσότερο που μετά τις ΗΠΑ και την Σαουδική Αραβία, οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι αγωνίζονται ωστόσο την ίδια ώρα για τη διάσωση της συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν από την οποία αποσύρθηκε ο Τραμπ, ύψωσαν χθες με τη σειρά τους τους τόνους απέναντι στην Τεχεράνη.
«Είναι σαφές για μας ότι το Ιράν φέρει την ευθύνη για την επίθεση αυτή. Δεν υπάρχει άλλη εύλογη εξήγηση», δηλώνουν ο Γάλλος πρόεδρος, η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν έπειτα από τριμερή συνάντηση που είχαν στη Νέα Υόρκη.
Οι τρεις ηγέτες κάλεσαν επίσης την Τεχεράνη, η οποία αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη στις επιθέσεις αυτές, «να απόσχει από οποιαδήποτε νέα πρόκληση».
Την ίδια ώρα η μέχρι στιγμής συγκρατημένη απάντηση της Ουάσινγκτον –μια σκλήρυνση των κυρώσεων που έχει επιβάλει στην Τεχεράνη και μια «μετριοπαθής» ανάπτυξη στρατιωτικών ενισχύσεων στον Κόλπο– υπονοούν ότι δεν έχει κλείσει τελείως η πόρτα στον διάλογο.
Αυτό δείχνει επίσης και η επιμονή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, που έχει τη φήμη «γερακιού» απέναντι στο Ιράν, για την ανάγκη που υπάρχει για μια «ειρηνική λύση».
«Μόνο για μια φωτογραφία»
Παράλληλα, ασχέτως με το αν πρόκειται για μια χειρονομία καλής θελήσεως από το Ιράν ή όχι, το δεξαμενόπλοιο υπό βρετανική σημαία που είχαν συλλάβει τον Ιούλιο οι ιρανικές αρχές στο Στενό του Χορμούζ αφέθηκε χθες ελεύθερο την ώρα που οι ηγέτες του κόσμου συναντώνταν στην Νέα Υόρκη.
Στο παρασκήνιο επομένως η διπλωματία δείχνει να λειτουργεί περισσότερο από ποτέ, μολονότι οι ΗΠΑ και το Ιράν αλλάζουν συνέχεια τόνο από κρύο σε ζεστό.
Ο Μακρόν διαπίστωσε εξάλλου ένα «άνοιγμα υπό προϋποθέσεις» από την πλευρά του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ.
Αυτός δήλωσε χθες σε δημοσιογράφους ότι η Τεχεράνη, η οποία ζητεί από την Ουάσινγκτον να άρει τις πιέσεις που της ασκεί με τις κυρώσεις για να ξαναρχίσει ο διάλογος, δεν κλείνει «την πόρτα σε συνομιλίες» με τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, αν πρόκειται «μόνον για μια φωτογραφία», χωρίς συγκεκριμένο αποτέλεσμα, το μόνο που θα κάνει αυτό θα είναι να «επιτείνει τις οικονομικές δυσκολίες» των Ιρανών, προέβλεψε ο Ζαρίφ.
Τώρα όσον αφορά τον Ντόναλντ Τραμπ, αυτός τηρεί μια πιο διακριτική στάση όσον αφορά το ζήτημα αυτό από την ώρα που έφτασε στη Νέα Υόρκη για την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
«Ο πρόεδρος λέει εδώ και δύο χρόνια ότι προτίθεται να συναντήσει τον πρόεδρο Ροχανί», δήλωσε χθες ο απεσταλμένος του για το Ιράν Μπράιαν Χουκ. «Το Ιράν εξακολουθεί να μην αποδέχεται την πρότασή του», πρόσθεσε.
Ωστόσο ο Ζαρίφ δήλωσε ότι η Τεχεράνη δεν έχει δεχθεί μέχρι στιγμής επίσημο αίτημα από τις ΗΠΑ.
«Τώρα εναπόκειται στους Ιρανούς ηγέτες να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν σαν να μην συμβαίνει τίποτα, υφιστάμενοι ολοένα και μεγαλύτερες πιέσεις από τις ΗΠΑ, ή θα έρθουν να μας μιλήσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», σημείωσε επίσης ο Αμερικανός διπλωμάτης.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Φωτογραφία Reuters
