Στην Υεμένη οι γυναίκες γεννάνε σε σπηλιές για να γλιτώσουν από τις αεροπορικές επιδρομές, στη ρημαγμένη από τον πόλεμο Συρία οι παιδικοί γάμοι αυξάνονται, ενώ στην ανατολική Ουκρανία, όπου ο πόλεμος μαίνεται εδώ και δύο χρόνια, η ενδοοικογενειακή βία έχει πάρει την ανιούσα, σύμφωνα με οργανώσεις βοήθειας.
Αν και οι παραπάνω είναι χαρακτηριστικές εκδοχές των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε εμπόλεμες ζώνες ή ζώνες καταστροφών, πολύ λίγα έχουν γίνει για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες τους πέρα από την παροχή της πιο βασικής ανθρωπιστικής βοήθειας, δηλώνει ο Μπαμπατούντε Οσοτιμεχίν, εκτελεστικός διευθυντής του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA).
«Επικεντρώνουμε στην παροχή νερού, τροφής και στέγης που είναι κρίσιμης σημασίας και σωτήρια, αλλά η ζωή συνεχίζεται στον πόλεμο και στις φυσικές καταστροφές, του σεξ και των γεννήσεων συμπεριλαμβανομένων», δήλωσε ο Οσοτιμεχίν σε συνέντευξη που έδωσε στο Thomson Reuters Foundation στο Λονδίνο.
Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει πως οι γυναίκες που χρειάζονται βοήθεια λόγω πολέμου ή φυσικής καταστροφής είναι πιο ευάλωτες στη σεξουαλική βία, σε σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και σε αθέλητες εγκυμοσύνες, είπε.
Έκθεση που δημοσιοποίησε το UNFPA τον περασμένο Δεκέμβριο αναφέρει πως περισσότερες από 500 γυναίκες πεθαίνουν κάθε μέρα από επιπλοκές που προκαλούνται από την εγκυμοσύνη και τον τοκετό σε χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο ή που αντιμετωπίζουν φυσικές καταστροφές.
«Ακόμα και σε περιόδους ειρήνης μπορεί να είναι δύσκολο για μία γυναίκα να γίνει μητέρα. Όμως σε μια εμπόλεμη ζώνη, σε μία βάρκα με διακινητές, ή σε έναν προσφυγικό καταυλισμό το να είναι έγκυος είναι πραγματικά τρομακτικό», δήλωσε ο Οσοτιμεχίν, γιατρός και πρώην υπουργός Υγείας της Νιγηρίας.
Καθώς οι ανθρωπιστικές κρίσεις έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια και περισσότεροι από 100 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται τώρα βοήθεια, η υγεία και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών έρχονται συχνά σε δεύτερη μοίρα, πρόσθεσε.
Επείγουσα ανάγκη
To UNFPA ανέφερε τον Φεβρουάριο πως αναζητά 107 εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών που επηρεάζονται από τον πόλεμο στη Συρία, τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο.
Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι από περίπου 13,5 εκατομμύρια που χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια μέσα στη Συρία είναι γυναίκες και κορίτσια αναπαραγωγικής ηλικίας, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.
Από τις γυναίκες που έχουν καταφύγει σε γειτονικές χώρες, το 1,2 εκατομμύριο είναι σε αναπαραγωγική ηλικία.
Ο Οσοτιμεχίν δήλωσε πως ο γάμος σε παιδική ηλικία χρησιμοποιείται τώρα από απελπισμένους γονείς στη Συρία, που φοβούνται για την ασφάλεια των θυγατέρων τους και τις παντρεύουν νωρίς με την ελπίδα ότι θα είναι προστατευμένες και θα έχουν φαγητό και άλλα αναγκαία αγαθά.
Σε άλλες ρημαγμένες από τον πόλεμο χώρες οι ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών είναι εξίσου πιεστικές.
Στην Υεμένη, όπου ο πόλεμος μαίνεται για περισσότερο από έναν χρόνο, οι Γιατροί χωρίς Σύνορα δήλωσαν τον Φεβρουάριο πως οι έγκυες αναζητούν καταφύγιο σε σπηλιές για να γεννήσουν αντί να διακινδυνεύσουν να πάνε σε νοσοκομείο.
Ο Οσοτιμεχίν απηύθυνε έκκληση στους ηγέτες του κόσμου και στις οργανώσεις αρωγής που συμμετέχουν στην πρώτη σύνοδο κορυφής για ανθρωπιστικά θέματα, η οποία διοργανώνεται στην Κωνσταντινούπολη (Τουρκία) αργότερα αυτό τον μήνα, να καταστήσουν τις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών ένα κρίσιμο τμήμα της ανθρωπιστικής απόκρισης.
«Έχει κρίσιμη σημασία το να κατευθύνουμε ανθρωπιστική βοήθεια προκειμένου να προστατευθούν γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, τόσο για να μειωθεί η δυστυχία τους σήμερα όσο και για τη μείωσή της στο μέλλον, αλλά οι πόροι που έχουμε τώρα είναι ανεπαρκείς», είπε.
Πολλά λόγια, λίγες πράξεις
Τον περασμένο Μάρτιο, οι ηγέτες του κόσμου ξεκίνησαν ένα νέο πρόγραμμα για τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια, το οποίο περιλαμβάνει εργαστήρια, εκπαίδευση και οδηγίες ώστε να διασφαλιστεί ότι η ισότητα των φύλων και οι ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών είναι αναπόσπαστο τμήμα της ανθρωπιστικής προσπάθειας.
Ενώ δεν υπάρχει έλλειψη συζήτησης για τις ανάγκες των γυναικών σε εμπόλεμες ζώνες, πολύ λίγα γίνονται για τη μετατροπή των λόγων σε συγκεκριμένη και συντονισμένη δράση, δήλωσε ο Οσοτιμεχίν.
Ο ΟΗΕ ενέκρινε ένα ψήφισμα για τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια το 2000 και ένα κάλεσμα σε δράση είχε αποτέλεσμα δωρητές και διεθνείς υπηρεσίες να δεσμευθούν το 2013 να μειώσουν τη βία κατά των γυναικών σε έκτακτες καταστάσεις, ενώ σε μια σύνοδο κορυφής στο Λονδίνο το 2014 συμφωνήθηκαν βήματα για την αντιμετώπιση της ατιμωρησίας όταν ο βιασμός χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου.
Παρά τις προσπάθειες αυτές, δεν είναι σαφές πόσα χρήματα επενδύονται σε αυτά τα θέματα επειδή δεν υπάρχει ένας ομοιόμορφος τρόπος καταγραφής της χρηματοδότησης και των ποσών που δαπανώνται, δήλωσε ο ο Οσοτιμεχίν.
