Η τουρκική κυβέρνηση έχει βαλθεί να πετύχει το απίθανο: από την μια καλεί επειγόντως -ουσιαστικά με “πολιτική επιστράτευση”- απόστρατους αεροπόρους να επιστρέψουν σε υπηρεσία για να αντιμετωπίσει το σοβαρότατο έλλειμμα χειριστών που μαστίζει την τουρκική Αεροπορία και από την άλλη αποτάσσει “υπόπτους Γκιουλενιστές” κατά δεκάδες. Το αποτέλεσμα είναι η Αεροπορία (Türk Hava Kuvvetleri) να έχει «αποψιλωθεί» από έμπειρα στελέχη και δη σε παραγωγικούς βαθμούς και οι διαθεσιμότητες να μην “βγαίνουν”…
Πολλοί αναλυτές επεσήμαιναν ότι οι μαζικές εκκαθαρίσεις του Ερντογάν στις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις θα απαιτούσαν τουλάχιστον δύο χρόνια για να αντισταθμιστούν. Όμως οι αποτάξεις που διέταξε ο Τούρκος πρόεδρος στις 25 Αυγούστου άλλαξαν την σχέση χειριστών ανά αεροσκάφος κάτω από το διεθνώς αποδεκτό 1,5/αεροσκάφος στο 0,7/αεροσκάφος. Για την τουρκική Αεροπορία όμως οι “απώλειες” αυτές βαραίνουν διπλά, λόγω της εμπειρίας των αποταχθέντων στελεχών.
Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, η τουρκική Αεροπορία διαθέτει 233 μαχητικά F-16 (29 του Block 50 Plus, 169 των Block 40/50, 35 του προγενέστερου Block 30) καθώς και 34 εκσυγχρονισμένα F-4E 2020 (7 αναμένεται να αποσυρθούν το 2018, άλλα 7 έως το 2019 και 20 έως το 2020) συν 16 εκσυγχρονισμένα F-5 σε ρόλο lead-in trainer, εκ των οποίων 10 μονοθέσια. Αυτό που δεν διαθέτει είναι πιλότους.
Προσθέστε 90 μεταφορικά διαφόρων τύπων, επτά ιπτάμενα τάνκερ KC-135 και 107 εκπαιδευτικά αεροσκάφη και έχετε μια μικρή μόνο εικόνα των πιεστικών επιχειρησιακών αναγκών της Αεροπορίας της γείτονος. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι η… περίεργη “ανάπαυλα” στο Αιγαίο η οποία συμπίπτει με τις πληροφορίες για “αποψίλωση” στις Μοίρες των τουρκικών F-16.
Σε ορισμένες Μοίρες, ο λόγος χειριστών/αεροσκάφος έχει πέσει ακόμη χαμηλότερα, στο 0,6/αεροσκάφος. Προφανώς οι διαθέσιμοι χειριστές δεν επαρκούν για να βγουν οι υπηρεσίες ή η εκπαίδευση ενδεχομένως να εστιάζεται περισσότερο στην προσβολή στόχων εδάφους -για πιθανή εμπλοκή της ΤΗΚ σε επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στην Συρία;
Σημειωτέον ότι ο αντίστοιχος ΝΑΤΟϊκός λόγος είναι 2/1, δηλαδή δύο χειριστές ανά αεροσκάφος. Κάτι που σε απλά μαθηματικά σημαίνει ότι η τουρκική Αεροπορία πρακτικά είναι κάτω ακόμη και από το όριο που έχει θεσπίσει η Συμμαχία της οποίας η Τουρκία είναι μέλος.
Όπως και να ‘χει, η πρόσφατη άρνηση των ΗΠΑ στο αίτημα της Άγκυρας για την διάθεση έξι εκπαιδευτών F-16 δεν βοήθησε, πέραν της περαιτέρω εμπλοκής από την μη έγκριση εκ μέρους της Ουάσινγκτον της συνδρομής Πακιστανών εκπαιδευτών. Και όσο αυξάνονται οι επιχειρησιακές απαιτήσεις παράλληλα με τις συνεχιζόμενες απομακρύνσεις χειριστών, το πρόβλημα επιδεινώνεται αφού λιγότεροι πιλότοι καλούνται να πετάξουν διπλάσιες ώρες.
Όπως αναφέρει στο Turkey Pulse του Αl Monitor ο Metin Gurcan, πρώην στρατιωτικός και νυν αναλυτής επί θεμάτων ασφαλείας, το πρόβλημα ανάγεται πολύ πριν το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Το 2012 η υποχρεωτική παραμονή στις τάξεις της τουρκικής Αεροπορίας μειώθηκε από τα 15 έτη στα 10, ανοίγοντας τον δρόμο σε 110 εμπειρότατους χειριστές -Επισμηναγούς και Αντισμηνάρχους, στην πλειονότητά τους- να αφήσουν την ΤΗΚ για μια δεύτερη και πολύ καλύτερα αμειβόμενη καριέρα στην ανθούσα πολιτική Αεροπορία της χώρας.
Περίπου 300 πιλότοι F-4E και F-16 είχαν ήδη εγκαταλείψει τις τάξεις της Αεροπορίας το διάστημα 2002-2013. Η προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης να αναχαιτίσει περαιτέρω απώλειες εμπείρων στελεχών με προεδρικό διάταγμα που αύξανε τον υποχρεωτικό χρόνο υπηρεσίας των ιπταμένων στο Όπλο από τα 10 στα 18 έτη, ήλθε πολύ αργά…
Από τους 300 πρώην χειριστές που εκλήθησαν τον Ιανουάριο να επιστρέψουν εθελοντικά, μόλις… 40 ανταποκρίθηκαν. Τώρα η κυβέρνηση δεν ζητά, διατάσσει την επιστροφή τους. Το διάταγμα προβλέπει είτε την παραμονή τους στην Αεροπορία για μια τετραετία ή την αναζήτηση εργασίας σε ξένη εταιρία αλλά στο… εξωτερικό. Όσοι αποφασίσουν να ξαναφορέσουν στολή, θα περάσουν εντός δεκαπενθημέρου από εξαντλητικά ιατρικά τεστ ενώ όσοι κριθούν ικανοί θα πρέπει να παρουσιασθούν ενός 15 ημερών στην αεροπορική βάση που θα διαταχθούν.
Εάν αρνηθούν να επιστρέψουν, τα πολιτικά τους πτυχία χειριστού ανακαλούνται για τέσσερα χρόνια, κάτι το οποίο σημαίνει ότι δεν θα δύνανται να εργασθούν ως χειριστές πολιτικής Αεροπορίας στην Τουρκία. Βεβαίως, όσοι επιστρέψουν, γνωρίζουν ότι αφήνουν δουλειές με απολαβές 10.000 δολαρίων τον μήνα για μόλις 3.000 δολάρια μισθό ως ιπτάμενοι αξιωματικοί.
Αυτό το γνωρίζει και η τουρκική Αεροπορία, που πρέπει τώρα να βρει πιστώσεις για να τους δώσει κάτι ως επίδομα προκειμένου να κλείσει κάπως η “ψαλίδα”. Επίσης, για όσους επιστρέψουν, η θητεία τους στην πολιτική Αεροπορία θα αναγνωρισθεί και τα χρόνια αυτά θα μετρήσουν για τις προαγωγές τους. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι 150-180 πιλότοι θα επιστρέψουν εντός ενός μηνός καθώς, χειριστές F-4E και F-16 ως επί το πλείστον, δεν θα χρειασθούν πάνω από δύο μήνες επανεκπαίδευσης πριν αναλάβουν και πάλι καθήκοντα ιπταμένου.
Στόχος της τουρκικής Αεροπορίας είναι να ολοκληρωθεί η εκπαίδευση 180 υποψηφίων χειριστών προερχομένων από πολιτικές σχολές στα αεριωθούμενα Τ-38Μ και να αρχίσουν την εκπαίδευση στα F-16 και να “πιάσει” το όριο των 1,5 χειριστών ανά αεροσκάφος με τους ιπταμένους που θα επιστρέψουν στην Υπηρεσία. Από τους ανακληθέντες, 50 αναμένεται να αναλάβουν καθήκοντα εκπαιδευτού F-16 στην αεροπορική βάση Cigli. Τώρα, κατά πόσο το ηθικών αυτών που νιώθουν ότι υποχρεώνονται ή για την ακρίβεια πιέζονται να επιστρέψουν -και όχι υπό τις καλύτερες συνθήκες- στο στράτευμα το οποίο αυτοβούλως άφησαν κάποια χρόνια πριν θα είναι ακμαίον, είναι ένα μείζον θέμα.
