Από το βράδυ της Κυριακής βρίσκεται στον στόχο «Δελφίνη» του τεμαχίου 10 της κυπριακής ΑΟΖ το γεωτρύπανο Stena Icemax της ExxonMobil, με την αμερικανική εταιρεία, σε συνεργασία με την Qatar Petroleum, να δείχνει έτοιμη να αρχίσει την προγραμματισμένη γεώτρηση στο σημείο.
Ύστερα και από την ασφαλή και ανεμπόδιστει άφιξη του γεωτρύπανου, ολοκληρώθηκε το πρώτο και σημαντικό στάδιο του πολύμηνου σχεδιασμού με σκοπό να μην επαναληφθούν οι εμπειρίες των προηγούμενων έξι γεωτρήσεων και ιδιαίτερα των τουρκικών προκλητικών ενεργειών.
Το γεωτρύπανο έχει μαζί του τα υποστηρικτικά πλοία που έφθασαν από το λιμάνι Λεμεσού, ενώ την περιοχή έχουν θωρακίσει στρατιωτικά, μεταξύ άλλων και πολεμικά πλοία των ΗΠΑ.
Η θωράκιση από πλευρά των ΗΠΑ δεν είναι μόνο στρατιωτική, αλλά και πολιτική καθώς την Παρασκευή, φθάνει στην Κύπρο και ο Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για ενεργειακές υποθέσεις, Φράνσις Φάνον.
Η κάθοδος του Αμερικανού υφυπουργού, τον οποίο συνάντησε στην Ουάσινγκτον προ ημερών ο Κύπριος ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης, συμπίπτει με την ενεργειακή δραστηριότητα της Exxon Mobil και αυτό δεν θεωρείται καθόλου τυχαίο. Ο κ. Φάνον θα επισκεφθεί κι άλλες χώρες της περιοχής, όχι όμως την Τουρκία.
Στη γεωπολιτική σκακιέρα, οι κινήσεις των Αμερικανών είναι καθορισμένες, δεν είναι ξεκάθαρο, όμως, στο τακτικό κομμάτι, πώς θα κινηθούν οι Τούρκοι.
Οι Αμερικανοί κινούνται με διπλό στόχο. Ο πρώτος είναι γεωπολιτικός και αφορά στη διαμόρφωση άξονα στην περιοχή και ο δεύτερος συνδέεται με τα ενεργειακά, που έχουν πολιτική, στρατηγική σημασία αλλά και οικονομική. Μάλιστα, έντονο είναι το Αμερικανικό ενδιαφέρον για τις τριμερείς, καθώς πέρα από την εκολαπτόμενη στρατιωτική συμμαχία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ, στο παιχνίδι μπαίνει τόσο η Αίγυπτος, αλλά και η Γαλλία, Ιταλία και Ιορδανία.
Όπως είναι γνωστό, θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ μια τετραμερής με συγκεκριμένη ατζέντα (τρομοκρατία, περιφερειακή ασφάλεια), τον Δεκέμβριο στην περιοχή με τους Αμερικανούς να εκπροσωπούνται από τον υφυπουργό Εξωτερικών, Γουές Μίτσελ.
Σε μεταγενέστερο στάδιο θα πραγματοποιηθεί νέα και σε αυτή θα συμμετάσχει ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο. Είναι προφανές πως η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να προσπαθεί να επαναφέρει στο δυτικό μαντρί την Τουρκία, ωστόσο είναι ξεκάθαρο πως θεωρούν δύσκολο να στηριχθούν στο καθεστώς Ερντογάν καθώς υπάρχουν πολλά ανοικτά μέτωπα και ζητήματα, που επηρεάζουν τις σχέσεις των δυο χωρών. Εάν, όμως, «τα βρουν», που είναι πολύ πιθανόν, θα πρέπει να μην βρίσκεται η Ελλάδα και η Κύπρος στις παράπλευρες απώλειες της επαναπροσέγγισης αυτής. Κυρίως σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό, καθώς εκτιμάται πως ενόψει των ερευνών και των ενεργειακών σχεδιασμών, σε περίπτωση επαναπροσέγγισης τους, δεν αποκλείεται μια κίνηση για «άψε-σβήσε» διαδικασία για συμφωνία στο Κυπριακό.
Σε ό,τι αφορά στους ενεργειακούς σχεδιασμούς, η Exxon Mobil θα προχωρήσει σε δυο γεωτρήσεις στο οικόπεδο 10. Η πρώτη ξεκινά εντός των ημερών, ενδεχομένως μάλιστα να συμπέσει και με την επίσκεψη Φάνον στο τέλος της εβδομάδας, και αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου και η δεύτερη θα αρχίσει σχεδόν αμέσως μετά και θα ολοκληρωθεί τέλος Ιανουαρίου.
Το ζητούμενο είναι το μέγεθος των ανακαλύψεων καθώς από αυτό θα καθοριστούν και τα επόμενα βήματα. Σημειώνεται συναφώς ότι τους επόμενους δέκα μήνες θα υπάρξουν κι άλλες γεωτρήσεις από δυο εταιρείες, την Γαλλική TOTAL και την Ιταλική ΕΝΙ. Συνεπώς, από τώρα μέχρι και το ερχόμενο φθινόπωρο, του 2019, θα υπάρξει έντονη κινητικότητα στα ενεργειακά.
Καθίσταται σαφές πως σε περίπτωση που βρεθούν μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων, τότε η αμερικανική εταιρεία θα προχωρήσει στην κατασκευή σταθμού LNG. Σε αυτή την περίπτωση, τα αμερικανικά συμφέροντα θα επεκταθούν από την κυπριακή ΑΟΖ και στο κυπριακό έδαφος, ό,τι και να σημαίνει αυτό.
Η Τουρκία δεν αναμένεται για ευνόητους λόγους να αντιδράσει, να παρενοχλήσει, να παρεμποδίσει το γεωτρύπανο της Exxon Mobil, Stena IceMax. Αναμένεται, ωστόσο, να καταγράψει την ενόχλησή της.
Το καθεστώς Ερντογάν θέλει να έχει βέτο στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς θεωρεί πως αποτελεί εργαλείο για να πετύχει τις στρατηγικές του επιδιώξεις. Θέλει να ελέγξει είτε απευθείας είτε μέσω των Τουρκοκυπρίων τόσο το αέριο όσο και την όδευσή του. Αν και σε σχέση με το τελευταίο καμία από τις εταιρείες και από τις χώρες όπου προέρχονται δεν συζητά το σενάριο να μεταφερθεί το αέριο με αγωγούς μέσω Τουρκίας.
Σε αυτή τη φάση, αναμένεται πως η Τουρκία θα στείλει στην κυπριακή ΑΟΖ το γεωτρύπανό της, τον «Πορθητή». Όχι για έρευνες καθώς δεν έχει αυτή τη δυνατότητα σε αυτή τη φάση, αλλά για παρουσία και συντήρηση του κλίματος έντασης.
Είναι, πάντως, προφανές πως εάν εντοπιστούν μεγάλες ποσότητες αερίου και η Τουρκία δεν είναι μέρος των σχεδιασμών, τότε θα χάσει το γεωπολιτικό παιχνίδι, την κεντρική επιδίωξή της να καταστεί περιφερειακή δύναμη με πρωταγωνιστικό ρόλο. Γι’ αυτό και αναμένεται να αντιδράσει, ώστε να παραμείνει στην εικόνα ή να μην υπάρξει εικόνα. Αυτό, το τελευταίο, είναι πλέον δύσκολο.
Στη Λευκωσία, πάντως, παρά τις διαβεβαιώσεις τρίτων, παρακολουθούν από κοντά τις τουρκικές κινήσεις, κυρίως γιατί θεωρείται ο Ερντογάν αστάθμητος παράγοντας.
Πυκνή κίνηση πολεμικών πλοίων στην Ανατολική Μεσόγειο
Στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου πυκνή είναι, πάντως, η κίνηση πολεμικών σκαφών. Οι Αμερικανοί, πέραν από τον στόλο που «εδρεύει» μονίμως, υπάρχει ανοικτά της Κύπρου μια φρεγάτα. Υπάρχει, επίσης, ελληνική παρουσία με τη Φρεγάτα «ΣΑΛΑΜΙΣ», γαλλική, ρωσική και μια σειρά άλλων χωρών που μετέχουν στην UNFIL( Γερμανία, Ιταλία κ.λπ). Η κίνηση αυτή συνήθης μεν, έχει και παρουσίες που συνδέονται και με τα όσα θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες σε σχέση με τις εξελίξεις στα ενεργειακά.