Πώς μπορεί να σχετίζεται η αγορά των S-400 από την Τουρκία με το Κουρδικό ζήτημα και την «ανασφάλεια» του καθεστώτος Ερντογάν; Σύμφωνα με τον Omer Taşpınar, ανώτερο συνεργάτη στο Ινστιτούτο Brookings, σχετίζονται και μάλιστα στενά.
Η ανικανότητα της Τουρκίας να επιλύσει δημοκρατικά τα αιτήματα των Κούρδων την έθεσε σε μια δύσκολη κατάσταση από την οποία έχει κερδίσει η Ρωσία, έγραψε για το Responsible Statecraft, ο Taşpınar.
Σύμφωνα με τον Taşpınar, αυτή η αποτυχία «δημιούργησε μια βαθιά ανασφαλή και χρόνια παράλογη τουρκική πολιτική κουλτούρα». Ενώ πολλοί θεωρούν το κουρδικό ζήτημα διαχειρίσιμο, «η Άγκυρα βλέπει την τρομοκρατία και την αρχή μιας δυσεπίλυτης, αιματηρής διάλυσης».
Κατά συνέπεια, αυτό το ζήτημα διαμορφώνει τις ενέργειες της Τουρκίας, από τον αυξανόμενο αυταρχισμό του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έως την αμφιλεγόμενη αγορά από την Τουρκία ρωσικών πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας S-400.
«Για όποιον δείχνει προσοχή στα γεγονότα, το τέλος της τουρκοαμερικανικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης ήρθε επίσης εξαιτίας των Κούρδων», έγραψε ο Taşpınar.
Από την εποχή των Οθωμανών, οι Τούρκοι εθνικιστές ήταν καχύποπτοι για τα κίνητρα της Δύσης. Θεωρούσαν τους αμερικανικούς πολέμους στο Ιράκ ως μέρος μιας προσπάθειας για τη δημιουργία ενός Μεγάλου Κουρδιστάν. Γενικότερα, οι Τούρκοι θεώρησαν τη συνεργασία των ΗΠΑ με συριακές κουρδικές δυνάμεις που συνδέονται με το ΡΚΚ κατά του Ισλαμικού Κράτους ως απόδειξη ότι «η κουρδο-αμερικανική συνωμοσία μετατράπηκε σε προφητεία».
Για τις ΗΠΑ, αυτές οι κουρδικές δυνάμεις ήταν καλύτερος σύμμαχος στον αγώνα κατά του ISIS από την Τουρκία, η οποία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ. Αυτό συνέβη επειδή η Τουρκία δεν θεωρούσε το ISIS ως «υπαρξιακό κίνδυνο» όπως το PKK. Επίσης, οι ΗΠΑ γνώριζαν καλά ότι η Τουρκία χαιρέτισε την άνοδο των τζιχαντιστών στη Συρία, καθώς ήταν αποτελεσματικοί μαχητές τόσο κατά του καθεστώτος Άσαντ, όσο και του ΡΚΚ.
Το ζήτημα των S-400 που έχει διαρρήξει τους δεσμούς ΗΠΑ – Τουρκίας έχει τις ρίζες του στο κουρδικό ζήτημα, υποστήριξε ο Taşpınar. Σημείωσε δε ότι η απόφαση του Ερντογάν να αγοράσει το ρωσικό σύστημα «ήταν επίσης άμεσο αποτέλεσμα στρατηγικών επιταγών που σχετίζονται με την καταπολέμηση των Κούρδων της Συρίας».
«Η Άγκυρα ήταν πολύ ανήσυχη για την αυτονομία των Κούρδων και τα εδαφικά κέρδη στη βόρεια Συρία, και κάθε τουρκική διασυνοριακή στρατιωτική επέμβαση για να σταματήσει το κουρδικό κύμα απαιτούσε την ευλογία της Μόσχας», έγραψε ο αναλυτής.
Η Τουρκία και η Ρωσία άρχισαν να πλησιάζουν μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 στην Τουρκία. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν τηλεφώνησε στον Ερντογάν το βράδυ του πραξικοπήματος για να προσφέρει την υποστήριξή του. Ένα μήνα αργότερα, η Τουρκία ξεκίνησε την πρώτη της διασυνοριακή εισβολή στη Συρία με τη συγκατάθεση της Ρωσίας. Ο συντονισμός με τη Ρωσία έγινε ολοένα και πιο ουσιαστικός για την Τουρκία από τότε.
«Αλλά σε αυτήν την περίεργη συνεργασία, όπου η Άγκυρα και η Μόσχα υποστήριζαν τις αντίθετες πλευρές της συριακής σύγκρουσης, ο Πούτιν είχε πάντα το πάνω χέρι και δεν δίστασε ποτέ να το παίξει σκληρά», έγραψε ο Taşpınar.
Όταν μια αεροπορική επίθεση σκότωσε 33 Τούρκους στρατιώτες τον Φεβρουάριο του 2020, για παράδειγμα, «ο Ερντογάν έπρεπε να προσποιηθεί ότι η Ρωσία δεν είχε κάποια εμπλοκή».
«Απλώς δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να κλιμακώσει τις στρατιωτικές εντάσεις με τη Μόσχα», έγραψε ο Taşpınar. «Η ίδια δυναμική συνεχίζεται μέχρι σήμερα».
Αυτή η δυναμική περιλαμβάνει την διαρκή εξάρτηση της Τουρκίας από το ρωσικό φυσικό αέριο, τις εξαγωγές τουρκικών αγροτικών προϊόντων και τα έσοδα που δημιουργούνται από τον ρωσικό τουρισμό.
Στη Συρία, η Τουρκία είναι η πιο ευάλωτη αφού η Ρωσία ανά πάσα στιγμή θα μπορούσε να κλιμακώσει στο Ιντλίμπ, οδηγώντας τουλάχιστον ένα εκατομμύριο περισσότερους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία. Κατά συνέπεια, διακυβεύονται πάρα πολλά για τον Ερντογάν ώστε να διακινδυνεύσει να θέσει σε κίνδυνο την καλή του σχέση με τον Πούτιν.
Ο Taşpınar ολοκλήρωσε το άρθρο του σημειώνοντας ότι η πώληση της Ρωσίας «S-400 σε μια χώρα του ΝΑΤΟ που έχει πλέον αποβληθεί από το πρόγραμμα προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών F-35 και υπόκειται σε αμερικανικές στρατιωτικές κυρώσεις δεν είναι μικρό επίτευγμα για τη Μόσχα».
«Αν ήμουν ο Πούτιν, θα είχα εκφράσει τις ευχαριστίες μου στην κουρδική ανασφάλεια της Τουρκίας για αυτήν την κατάσταση», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Πηγή: Ahvalnews