Λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, οι χώρες μέλη κατέληξαν χθες σε συμφωνία για δραστική αύξηση των δαπανών τους για την άμυνα και την ασφάλεια, από την οποία εξαιρείται, όπως διαβεβαιώνει η Μαδρίτη, η Ισπανία.
Αντιμέτωπες με τη ρωσική απειλή και υπό την πίεση του Ντόναλντ Τραμπ, οι 32 χώρες του ΝΑΤΟ ετοιμάζονται να ανακοινώσουν κατά τη σύνοδο κορυφής την Τρίτη και Τετάρτη στη Χάγη συμφωνία που τις δεσμεύει να αφιερώνουν το 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος στην ασφάλεια.
Η Ισπανία είχε εκδηλώσει την αντίθεσή της στην προοπτική, αλλά πολλοί διπλωμάτες της Συμμαχίας διαβεβαίωσαν χθες ότι συμβιβαστική λύση βρέθηκε κατά τη διάρκεια του σαββατοκύριακου έπειτα από εντατικές διαπραγματεύσεις. Αυτή η συμβιβαστική λύση δεν ακυρώνει τον στόχο του 5%, διαβεβαίωσαν διπλωματικές πηγές.
Ακριβώς το αντίθετο ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, δημιουργώντας αμφιβολία για τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής της Χάγης.
«Η Ισπανία έφθασε σε συμφωνία με το ΝΑΤΟ (…) που θα μας επιτρέψει να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις απέναντι στην Ατλαντική Συμμαχία (…) χωρίς να πρέπει να αυξήσουμε τις αμυντικές μας δαπάνες μέχρι το 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος», δήλωσε ο Πέδρο Σάντσεθ σε τηλεοπτική του δήλωση από το Παλάτι της Μονκλόα.
Σύμφωνα με την ισπανική κυβέρνηση, η νέα διατύπωση του κειμένου, το οποίο θα χρησιμεύσει ως βάση για μία συμφωνία στη Χάγη, αναφέρεται σε «συμμάχους», ενώ η προηγούμενη εκδοχή του έκανε λόγο για «όλους τους συμμάχους».
Αυτή η σημαντική αλλαγή αντανακλά την θέση μας: δεν είναι όλοι οι σύμμαχοι υποχρεωμένοι για το 5%, διαβεβαιώνει ισπανική κυβερνητική πηγή.
Αλλά στις Βρυξέλλες και την έδρα του ΝΑΤΟ, δεν τίθεται κανένα θέμα εξαίρεσης. Η Μαδρίτη πέτυχε απλώς την επιμήκυνση της προθεσμίας για τον στόχο του 5% από το 2032 στον 2035, σύμφωνα με πολλούς διπλωμάτες.
Ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε χθες είχε ως στόχο να ανοίξει τον δρόμο για μία συμφωνία στην Χάγη και να προβληθεί ως νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο δεν έχει σταματήσει να απαιτεί από τους Ευρωπαίους συμμάχους και τον Καναδά αύξηση των αμυντικών τους δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Σε αντίθετη περίπτωση απειλεί ότι θα αποσύρει την αμερικανική αμυντική προστασία.
Ο Μαρκ Ρούτε πήρε το ποσοστό αυτό και το χώρισε στα δύο: 3,5% του ΑΕΠ για τις στρατιωτικές δαπάνες stricto sensu και 1,5% του ΑΕΠ για τις δαπάνες ασφαλείας κατά ευρύτερη έννοια, όπως η κυβερνοασφάλεια και η στρατιωτική κινητικότητα.
Αυτή η τελευταία κατηγορία δαπανών προσφέρει μία ευελιξία αφού πρόκειται για δαπάνες που έχουν ήδη προβλεφθεί ή σχεδιασθεί από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ.
Σε ό,τι αφορά το 3,5%, αντιστοιχεί στην αναγκαία ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ απέναντι στην ρωσική απειλή, επισημαίνει η Συμμαχία.
Η Ισπανία διαβεβαιώνει ότι είναι σε θέση να εκπληρώσει τους στόχους της σε ό,τι αφορά τις στρατιωτικές ικανότητες με μόνο το 2,1% του ΑΕΠ.
«Η δέσμευσή μας είναι να παράσχουμε στρατιωτικές ικανότητες, όχι να τηρήσουμε ένα ποσοστό», τονίζει κυβερνητική πηγή στη Μαδρίτη.
Για την Ουάσινγκτον πάντως δεν τίθεται θέμα εξαιρέσεων. «Πιστεύω ότι η Ισπανία πρέπει να πληρώσει ό,τι και όλος ο κόσμος», είχε δηλώσει την Παρασκευή ο Τραμπ απαντώντας στην αντίρρηση που είχε εκφράσει η Μαδρίτη στην δραστική αύξηση των αμυντικών δαπανών με το επιχείρημα ότι δεν είναι δικαιολογημένη.
«Για την Ισπανία, μία δέσμευση για τον στόχο του 5% δεν θα ήταν μόνο παράλογη, αλλά επίσης αντιπαραγωγική», δήλωνε ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ σε email που έστειλε στον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε.
Το 5% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες θα σήμαινε να ζητήσεις από κάθε Ισπανό να πληρώνει περί τα 3.000 ευρώ κάθε χρόνο, υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές στη Μαδρίτη. «Είναι ασύμβατο με το όραμά μας για τον κόσμο».
Η Ισπανία αφιέρωνε το 1,24% του ΑΕΠ της στις αμυντικές δαπάνες στο τέλος του 2024, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ. Ωστόσο δεσμεύθηκε να φθάσει το 2% αυτόν τον χρόνο, σύμφωνα με τον στόχο που είχε τεθεί το 2014 σε άλλη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ.
Λιγότερο θορυβώδες από την Ισπανία, το Βέλγιο δραστηριοποιήθηκε στα παρασκήνια για να επιτύχει «το μάξιμουμ της ευελιξίας» ως προς τον στόχο του 5%, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Μαξίμ Πρεβόστ.
«Μπορεί να μην το κάναμε με μία θορυβώδη δήλωση όπως η Ισπανία, αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι εδώ και εβδομάδες η διπλωματία μας δραστηριοποιείται για να εξασφαλίσει μηχανισμούς ευελιξίας (…) που μπορούν να συμβάλουν στην ελάφρυνση της βελγικής προσπάθειας», δήλωσε στο δίκτυο RTBF ο Βέλγος υπουργός Εξωτερικών.
Το Βέλγιο, ένας από τους «χειρότερους μαθητές» του ΝΑΤΟ ως προς τις αμυντικές δαπάνες, θα πρέπει να εμφανισθεί ως αξιόπιστος εταίρος, αλλά «με ένα ρυθμό που θα είναι βιώσιμος για τα οικονομικά μας», εξήγησε.
«Δεν μπορούμε να έχουμε στόχους α λα καρτ, η ίδια η θεμελιώδης αρχή του ΝΑΤΟ είναι η αλληλεγγύη, αλλά ακόμη και μεσοπρόθεσμα οι στόχοι του 5% σε δαπάνες ασφαλείας και στρατιωτικές δαπάνες και του 3,5% σε υπό στενή έννοια στρατιωτικές δαπάνες είναι ανέφικτοι», είπε ο Βέλγος υπουργός Εξωτερικών.
Πηγές: AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ
