«Ωσεί παρών» στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ που πραγματοποιείται σήμερα και αύριο (14 και 15/5/2025) στην Αττάλεια της Τουρκίας θα είναι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Κι αυτό γιατί εκείνο που θα δεσπόζει των συνομιλιών θα είναι το αίτημα Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, υπό την απειλή να μείνουν εκτός «ομπρέλας» των ΗΠΑ οι «κακοπληρωτές».
Στα τέλη του 2024, 22 χώρες του ΝΑΤΟ πέτυχαν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ, στον οποίο είχαν δεσμευθεί το 2014. Πολλές χώρες – ανάμεσά τους η Ιταλία, η Ισπανία και το Βέλγιο — ακόμη δεν πετύχει τον στόχο, αλλά έχουν δεσμευθεί να το πράξουν φέτος.
«Υπάρχει ευρεία συναίνεση για το γεγονός ότι πρέπει να εντείνουμε σημαντικά τις προσπάθειές μας», επεσήμανε αυτή την εβδομάδα διπλωμάτης στο ΝΑΤΟ.
Όμως το 5% παραμένει ένα ιδιαίτερα υψηλό, σχεδόν «άπιαστο» ποσοστό για πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Ως συμβιβαστική λύση ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε παρουσίασε μια πρόταση, η οποία διατηρεί τον στόχο του 5%, αλλά περιλαμβάνει σε αυτό το ποσοστό και όχι αυστηρά αμυντικές δαπάνες.
Την ιδέα αυτή είδε θετικά χθες Τρίτη ο Αμερικανός πρεσβευτής στο ΝΑΤΟ Μάθιου Γουίτακερ.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών, την οποία οι 32 χώρες του ΝΑΤΟ θα συζητήσουν κατά τη σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις 24 και 25 Ιουνίου στη Χάγη, «θα περιλαμβάνει όλα τα μέσα που είναι απαραίτητα στους συμμάχους του ΝΑΤΟ για την αποτροπή και την άμυνα, αλλά επίσης και ζητήματα όπως η κινητικότητα, οι υποδομές, η κυβερνοασφάλεια», διαβεβαίωσε ο Ρούτε.
«Πρόκειται για κάτι περισσότερο από πυραύλους, άρματα μάχη και ολμοβόλα», εξήγησε ο Μαρκ Ρούτε.
Πιο συγκεκριμένα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ πρότεινε να οριστεί στο 3,5% το ποσοστό των αυστηρά αμυντικών δαπανών με ορίζοντα το 2032. Όμως σε αυτόν τον αριθμό πρότεινε να προστεθεί ένα ποσοστό 1,5% ΑΕΠ που θα αφορά ευρύτερες δαπάνες, όπως για τις υποδομές, κάτι που θα μπορέσουν να πετύχουν πιο εύκολα κυρίως χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία που υστερούν.
Ακόμη περισσότερο καθώς στο 1,5% θα περιλαμβάνονται και δαπάνες που ήδη προβλέπονται στον προϋπολογισμό των κρατών, όπως ο έλεγχος των συνόρων, η κατασκευή λιμανιών και δρόμων, εξήγησε ένας διπλωμάτης από τις Βρυξέλλες.
Προκειμένου να πείσει την Ουάσινγκτον για τη σοβαρότητα των Ευρωπαίων συμμάχων, ο Ρούτε πρότεινε επίσης να δεσμευθούν να αυξάνουν κατά τουλάχιστον 0,2% ετησίως τις αυστηρά αμυντικές δαπάνες.
Η ετήσια αυτή αύξηση θα είναι «πολύ δύσκολο να επιβληθεί», παραδέχθηκε διπλωμάτης στο ΝΑΤΟ, όμως πρόσθεσε ότι ο συμβιβασμός του Ρούτε είναι «εφικτός και θα εξυπηρετήσει όλους τους συμμάχους».
Είναι «η αρχή της συζήτησης», εκτίμησε άλλος διπλωμάτης στο ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τον οποίο «όλα παραμένουν ανοικτά» πριν τη σύνοδο στη Χάγη.
Σήμερα και αύριο στην Αττάλεια δεν αναμένονται σημαντικές πρόοδοι στο θέμα, το οποίο θα ξανασυζητήσουν οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ στην τελευταία συνάντηση πριν τη σύνοδο κορυφής της Χάγης.
Συμπτωματικά η άτυπη σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών των χωρών μελών του ΝΑΤΟ, που είναι προγραμματισμένη εδώ και καιρό, θα πραγματοποιηθεί την ίδια περίοδο με την πολυαναμενόμενη, αλλά όχι επιβεβαιωμένη, αυριανή συνάντηση κορυφής της Ρωσίας και της Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη.
Πηγές: Με πληροφορίες από AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ
