Στις 22-23 Μαΐου πραγματοποιείται στη Ρόδο η 2η Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Σταθερότητα, σε συνέχεια της επιτυχημένης εναρκτήριας Διάσκεψης στο νησί των Ιπποτών τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους και την επαύριο της εξίσου επιτυχημένης πρώτης Υπουργικής Διάσκεψης του Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών στην Αθήνα.
Μέσα σε ένα μήνα η Ελλάδα φιλοξενεί δύο πολύ σημαντικά διεθνή fora συνεργασίας που προέκυψαν από αντίστοιχες πρωτοβουλίες του έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά.
Συνολικά, αυτή τη στιγμή η ελληνική κυβέρνηση έχει ξεδιπλώσει 12 διεθνείς πρωτοβουλίες για την οικοδόμηση δικτύων ειρήνης και συνεργασίας στην περιοχή, μεταξύ των οποίων, πέρα από τη Διάσκεψη της Ρόδου και το Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, η Διάσκεψη των Αθηνών για το Θρησκευτικό Πλουραλισμό στη Μέση Ανατολή, τα νέα τριμερή σχήματα συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου με Λίβανο, Ιορδανία και Παλαιστίνη και η ποιοτική αναβάθμιση των αντίστοιχων σχημάτων με Ισραήλ και Αίγυπτο, η Τετραμερής της Θεσσαλονίκης για τη Διαβαλκανική Συνεργασία, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με πΓΔΜ, ο συντονισμός των 4 βαλκανικών κρατών-μελών της Ε.Ε. κοκ.
Στόχος του συνόλου των πρωτοβουλιών της ελληνικής διπλωματίας είναι η ανάδειξη των στοιχείων που ενώνουν τους λαούς και η οικοδόμηση δικτύων συνεργασίας πάνω στην σταθερή βάση του κοινού οφέλους, δίκτυα που συμβάλλουν καταλυτικά στην εμπέδωση της σταθερότητας και δημιουργούν συνθήκες ευημερίας στην πολύπαθη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και ευρύτερα. Πρωτοβουλίες μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που αξιοποιεί κάθε συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, αναδεικνύοντας τον κομβικό ρόλο και τη σημασία της ως παράγοντα συνεργασίας, ασφάλειας και σταθερότητας σε κάθε επίπεδο.
«Όταν συζητάει κανείς σε διμερείς συναντήσεις και σε πολυμερή φόρα για τη Μέση Ανατολή, η κουβέντα αφορά συγκρούσεις και πολέμους. Εμείς θέλουμε να πάμε σε μια θετική ατζέντα που να αφορά και τη συνεργασία στον πολιτισμό, στην οικονομία, στην εκπαίδευση», υπογράμμισε πρόσφατα σε συνέντευξή του ο Νίκος Κοτζιάς.
Δεν είναι τυχαίο μάλιστα πως αυτή η επιδίωξη για την προώθηση θετικής ατζέντας στις διεθνείς σχέσεις είναι γνωστή πλέον και ως «το πνεύμα της Ρόδου», καθώς αποτέλεσε το θεμελιώδες γνώρισμα μίας από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, της Διάσκεψης της Ρόδου για την Ασφάλεια και Σταθερότητα.
Η εναρκτήρια Διάσκεψη της Ρόδου τον Σεπτέμβριο του 2016 παρήγαγε απτά πολιτικά αποτελέσματα προς αυτή την κατεύθυνση. Με την Ελλάδα στον κρίσιμο ρόλο του γεφυροποιού, η Διάσκεψη ένωσε 11 ευρωπαϊκά και αραβικά κράτη γύρω από ένα τραπέζι όχι μόνο για να συζητήσουν τις γνωστές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή, όπως συμβαίνει κατά κόρον σε όλα τα διεθνή fora, αλλά κυρίως για να συναποφασίσουν πώς μπορούν να προωθήσουν τη θετική ατζέντα των μεταξύ τους σχέσεων.
Για παράδειγμα, πώς μπορούν να ενισχύσουν τη συνεργασία και τη μεταξύ τους δικτύωση στον τομέα της εκπαίδευσης. Η συνεργασία πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων από όλες τις χώρες και η ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών που θα απευθύνονται πρωτίστως σε ομάδες νέων με επιρρέπεια στα κηρύγματα μίσους και εξτρεμισμού, απασχόλησαν τη Διάσκεψη όσο και τα προφανή μέτρα ασφαλείας ενάντια στην τρομοκρατία. Γιατί; Γιατί τα μέτρα καταστολής του εξτρεμισμού είναι απαραίτητα, αλλά δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στη ρίζα του.
Αυτή ήταν και είναι η στόχευση της Διάσκεψης της Ρόδου: να φέρει κοντά, όπως ποτέ άλλοτε, κράτη με διαφορετικές αφετηρίες αλλά με κοινό όραμα για το μέλλον για να συζητήσουν τα πραγματικά αίτια των κοινών προβλημάτων και πώς αυτά αντιμετωπίζονται με θετικό, συνεργατικό, τρόπο.
Η 2η Διάσκεψη της Ρόδου για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα (22-23 Μαΐου 2017) βρίσκει και πάλι τα συμμετέχοντα κράτη αντιμέτωπα με πολλαπλές προκλήσεις. Στο πλαίσιο του «πνεύματος της Ρόδου», το θέμα της δεύτερης Διάσκεψης θα είναι «Living and Working Together in Peace and Stability». Οι συμμετέχοντες Υπουργοί θα έχουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις τόσο για τα βασικά θέματα ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή, όσο και για τις πιθανές, συλλογικές απαντήσεις σε αυτά.
Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών δεν έχει κρύψει πως η Ελλάδα θέλει να διαμορφώσει μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Έχει μάλιστα υποστηρίξει δημοσίως από το Πότσνταμ και την έκτακτη Υπουργική του ΟΑΣΕ το Σεπτέμβριο του 2016 ότι «όπως δημιουργήσαμε μια δομή ασφάλειας στην Ευρώπη ακόμη και την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν είχαμε τις αποφάσεις του Ελσίνκι, που μας οδήγησαν στον ΟΑΣΕ, σήμερα να αναζητήσουμε μια τέτοια ανάλογη δομή ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο».
Στην Σύνοδο Υπουργών του ΟΑΣΕ το Δεκέμβριο του 2016 στο Αμβούργο ο Νίκος Κοτζιάς επανάλαβε την πρόταση, καθώς το ιστορικό κεκτημένο της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, ιδιαίτερα με την σφαιρική αντίληψη της έννοιας «ασφάλεια» (πολιτική / στρατιωτική, οικονομική / περιβαλλοντική και ανθρώπινη, αντίληψη που ταυτίζεται με το concept του «πνεύματος της Ρόδου») και τον αμοιβαίο σεβασμό των συνόρων, μπορεί να αποτελέσει οδηγό και στην πλέον ασταθή περιοχή του κόσμου σήμερα, την Μέση Ανατολή.
«Θεωρούμε ότι θα πρέπει να συζητήσουμε μαζί με όλες τις αραβικές χώρες, και φυσικά με το Ισραήλ, πώς θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε έναν τέτοιο θεσμό. Εμείς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μία προκαταρκτική δομή: οργανώσαμε τη Διάσκεψη της Ρόδου, στην οποία ευρωπαϊκά και αραβικά κράτη συναντήθηκαν και επιχείρησαν από κοινού να συστήσουν έναν παρόμοιο θεσμό», υπογράμμισε στο Αμβούργο ο Έλληνς Υπουργός Εξωτερικών.
Τέλος, στο επίκεντρο των συζητήσεων κατά τη διήμερη 2η Διάσκεψη της Ρόδου αναμένεται να βρεθούν και ακόλουθες θεματικές:
- Οι κοινές γεωπολιτικές προκλήσεις στην περιοχή. Ο εξτρεμισμός, η τρομοκρατία, το εμπόριο ανθρώπων και όπλων, η πειρατεία, είναι φαινόμενα που αλληλοσυνδέονται πολύ στενά. Η αντιμετώπιση τους προϋποθέτει αφενός λεπτομερή γνώση του τι συμβαίνει και αφετέρου συντονισμό των χωρών με συναντίληψη του προβλήματος, που θα επιτρέψουν την συντονισμένη και ολιστική προσέγγιση όλων των παραγόντων που απειλούν τη σταθερότητα της περιοχής.
- Η εκπαίδευση και ο πολιτισμός. Η σημασία και η προτεραιότητα της Εκπαίδευσης στην οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης, στην ευημερία, στην ειρηνική συνύπαρξη και στην καταπολέμηση της βίας και του φανατισμού, αναγνωρίστηκαν ήδη από την εναρκτήρια Διάσκεψη της Ρόδου. Σε συνέχεια και του θετικού κεκτημένου του Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, η Διάσκεψη αναμένεται να εμβαθύνει στη συνεργασία για την ανάδειξη κοινών πολιτισμικών αξιών που προωθούν την ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων, ανεξαρτήτως καταγωγής ή θρησκευτικών και άλλων πεποιθήσεων.
- Το Περιβάλλον. Η θάλασσα, ο γαλάζιος δρόμος ευημερίας που ενώνει τις τύχες των λαών της περιοχής, προσφέρει προς βιώσιμη και συντονισμένη αξιοποίηση τεράστιο δυναμικό ανάπτυξης και καινοτομίας, σε τομείς όπως η θαλάσσια βιοτεχνολογία, η ιχθυοκαλλιέργεια και ο θαλάσσιος / παράκτιος τουρισμός.