του Αλέξανδρου Θεολόγου
Όμορφα αεροπλάνα δεν τα λές. Παραμένει αδιευκρίνιστο αν η χαρακτηριστική “καμπούρα” της υπερυψωμένης θέσης του κοκπιτ έδωσε στα Μ-18Β το όνομα Dromader (Δρομάς) όμως όταν έχει ξεσπάσει φωτιά και καταφθάσει ένα από αυτά για ρίψη νερού, τότε δεν υπάρχει πιο όμορφο αεροπλάνο!
Τα πολωνικής κατασκευής PZL M-18B είναι τα “μικρά” πυροσβεστικά που μαζί με τα CL-215 και CL-415 “πιάνουν δουλειά” με την έναρξη της πυροσβεστικής περιόδου. Μονοκινητήρια και με δυνατότητα μεταφοράς 2.200 κιλά νερού (στην πράξη 1.500 κιλά) σε μια δεξαμενή μπροστά από το κοκπιτ, μπορεί να μην συγκρίνονται με τα Canadair αλλά ούτως ή άλλως ο επιχειρησιακός τους σχεδιασμός δεν προβλέπει την χρήση τους όπως τα μεγαλύτερα πυροσβεστικά.
Ο ρόλος των Μ-18Β είναι να προλάβουν μια φωτιά στην αρχή της, τα πρώτα κρίσιμα λεπτά, πριν πάρει διαστάσεις και επεκταθεί και δεν “μαζεύεται” με τίποτα. Γι’ αυτό και με την έναρξη της πυροσβεστικής περιόδου, κλιμάκια αεροσκαφών, χειριστών και μηχανικών βγαίνουν στην διασπορά, μετασταθμεύοντας σε επαρχιακά αεροδρόμια έτοιμα να συνδράμουν το έργο των επιγείων δυνάμεων ρίχνοντας μικρότερες, εν σχέσει με τα Canadair, “βόμβες νερού” με στόχο τον περιορισμό της εστίας της φωτιάς.
Η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων αεροσκαφών είναι ότι τα πετούν τόσο εν ενεργεία αξιωματικοί της Π.Α όσο και απόστρατοι Ιπτάμενοι ή ιδιώτες χειριστές κάτοχοι επαγγελματικού πτυχίου. Περιττό να τονισθεί ότι όλοι τους χαρακτηρίζονται από τεράστια πτητική εμπειρία. Άλλωστε οι πτήσεις των ψεκαστικών σε ελάχιστο ύψος πάνω από το έδαφος δεν είναι δουλειά για… “άγουρους” πιλότους και η αεροπυρόσβεση ακόμη περισσότερο.
Τα πυροσβεστικά “Πεζετέλ” όπως έχει επικρατήσει να αποκαλούνται, ουσιαστικά είναι αεροσκάφη γεωργικών εφαρμογών (ψεκαστικά) γι’ αυτό και με την απόκτησή τους, τον Μάρτιο του 1983, εντάχθηκαν στην 359 Μονάδα Αεροπορικής Εξυπηρέτησης Δημοσίων Υπηρεσιών. Όμως οι πιεστικές ανάγκες στον τομέα της πυρόσβεσης κάθε καλοκαίρι τους έδωσε νέο ρόλο.
Τα μονοθέσια Μ-18Β και τα τρία διθέσια Μ-18BS που αποκτήθηκαν αργότερα για την επιχειρησιακή εκπαίδευση των νέων χειριστών στον τύπο και τις τακτικές αεροπυρόσβεσης (τα διθέσια διατηρούν την ικανότητα ρίψης νερού, μικρότερου όμως βάρους) διαθέτουν αυξημένες μεταφορικές δυνατότητες σε σύγκριση με τα αεροπλάνα που παρελήφθησαν την δεκαετία του ’80. Και αυτό διότι η Πολεμική Αεροπορία προέβη μια σειρά τροποποιήσεων που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της ποσότητας καυσίμου στο εσωτερικό των πτερύγων από 415 λίτρα σε 720 λίτρα, αυξάνοντας κατά συνέπεια και την αυτονομία από τις 2,5 στις 4,5 ώρες πτήσης!
Νέα πτερύγια καμπυλότητας κατέστησαν τα αεροσκάφη πιο ευέλικτα, η περιορισμένη πρόσθια ορατότητα βελτιώθηκε με την τοποθέτηση υψηλότερης ουραίας βακτηρίας “ψηλώνοντας” το πίσω μέρος του αεροπλάνου ενώ από τις πιο σημαντικές τροποποιήσεις ήταν η αντικατάσταση της μηχανικής καταπακτής άφεσης νερού με μια υδραυλικώς ελεγχόμενη που επιτρέπει άφεση του μεταφερόμενου ύδατος εντός 3-12 δευτερολέπτων. Επίσης, τα αεροπλάνα απέκτησαν δέκτη δορυφορικού συστήματος ναυτιλίας GPS και μια αφρογεννήτρια χωρητικότητας 60 λίτρων ειδικού πυροσβεστικού υγρού στην δεξαμενή του νερού -αν και η δυνατότητα αυτή έχει πρακτικά αποτελέσματα σε ρίψεις πάνω από περιοχές με χαμηλή βλάστηση.
Τα κλιμάκια αεροπυρόσβεσης των PZL που μετασταθμεύουν στα προκεχωρημένα αεροδρόμια κάθε καλοκαίρι είναι αυτοδύναμα όσον αφορά την συντήρηση. Αυτό σημαίνει ότι το τεχνικό προσωπικό που τα συνοδεύει μπορεί να αντιμετωπίσει τις περισσότερες βλάβες που αναμένεται να εμφανισθούν, μειώνοντας τον χρόνο που κάποιο αεροπλάνο θα μείνει καθηλωμένο στο έδαφος.
Όταν λέμε ότι τα “μικρά” πυροσβεστικά δίνουν τον δικό τους “πόλεμο” τέτοια εποχή, το εννοούμε: οι χρόνοι ετοιμότητας για απογείωση θυμίζουν αυτές των μαχητικών επιφυλακής στα πολεμικά αεροδρόμια της Π.Α. Τα αεροσκάφη είναι επιθεωρημένα και φορτωμένα με νερό από πριν, έτοιμα να πετάξουν αποστολές μισή ώρα πριν την ανατολή έως και μισή ώρα μετά την δύση του ηλίου. Μπορεί τυπικά ο χρόνος που πρέπει να βρεθούν στον αέρα να είναι τα 15′ αλλά μπορούν να απογειωθούν σε λιγότερο από 10 λεπτά.
Το πόσο επικίνδυνες είναι οι αποστολές τους, μόνο αυτοί που τις πετούν το γνωρίζουν. Όμως μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας, οι “Καμήλες” της αεροπυρόσβεσης έχουν αποτρέψει πολλές φορές τα χειρότερα -καιρού επιτρέποντος. Αν η κατάσταση δεν δύναται να ελεγχθεί, τότε είναι ώρα για τα Canadair…