Μουσείο το πρώην 401

Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης, βιβλιοθήκη και Ιστορικό Αρχείο της Ιεράς Συνόδου, αναμένεται να στεγάσουν τρία από τα διατηρητέα κτίρια του «πρώην 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών».

Ο λόγος για τρία από τα συνολικά επτά χαρακτηρισμένα ως μνημεία (από το ΥΠΑΙΘΠΑ) και διατηρητέα (από το ΥΠΕΚΑ) κτίρια του συγκροτήματος στην περιοχή του Λυκαβηττού. Η ιδιοκτήτρια του συγκροτήματος Εκκλησία της Ελλάδας κατέθεσε μελέτη για την επισκευή, ενίσχυση, διαρρύθμιση και αλλαγή χρήσης των τριών κτιρίων. Η μελέτη εγκρίθηκε χθες ομόφωνα από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

Πρόκειται για ισόγειο κτίριο επί της οδού Ιατρίδου (κτίριο 1), που στέγαζε τα τμήματα του ουρολογικού και οφθαλμολογικού του νοσοκομείου, ένα κτίριο στη συμβολή της οδού Ιατρίδου με την επέκταση της οδού Σουηδίας (κτίριο 2), που στέγαζε τα τμήματα του μικροβιολογικού και νευρολογικού του νοσοκομείου, καθώς και ένα κτίριο (κτίριο 3) στην επέκταση της οδού Σουηδίας που στέγαζε τα χειρουργεία.

Τα κτίρια διατηρούνται σε κακή κατάσταση, δεδομένης της μη χρήσης τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με τη μελέτη προβλέπεται η αποκατάσταση των τριών κτιρίων με διατήρηση κατά το δυνατόν του αυθεντικού υλικού και η αλλαγή χρήσης τους.
Το κτίριο 1 προτείνεται να χρησιμοποιηθεί για τη φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων, περιοδικών εκθέσεων και μόνιμης έκθεσης φωτογραφικού και αρχειακού υλικού σχετικά με την ιστορική διαδρομή των κτιρίων. Στο κτίριο 2 προτείνεται η εγκατάσταση του αρχείου της Ιεράς Συνόδου και στο κτίριο 3 της βιβλιοθήκης της Ιεράς Συνόδου. Η Εκκλησία της Ελλάδας προτίθεται να εξετάσει το ενδεχόμενο ένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ.

Το ιστορικό σύνολο του πρώην 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείο Αθηνών αποτελεί ένα από τα τελευταία δείγματα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα, αλλά και αναπόσπαστο κομμάτι του ιστού του ευρύτερου κέντρου της Αθήνας. Ο αρχικός πυρήνας του συγκροτήματος χτίστηκε το 1877, ενώ ακολούθησαν μεταγενέστερες προσθήκες μετά το 1920. Στις εγκαταστάσεις του νοσηλεύτηκαν χιλιάδες ασθενείς και τραυματίες των Βαλκανικών πολέμων, του Μακεδονικού μετώπου, της Μικρασιατικής Εκστρατείας, του Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου και των επιχειρήσεων του 1944-1949. Το 1971 οι εγκαταστάσεις του μεταστεγάστηκαν σε νεόδμητα κτίρια στο Γουδί και το συγκρότημα περιήλθε στην ιδιοκτησία της Εκκλησίας της Ελλάδας, έπειτα από ανταλλαγή με το υπουργείο Εθνικής ‘Αμυνας. Μέχρι το 2005 στεγάστηκαν στις εγκαταστάσεις του δύο σχολές Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης και ένας ναός έπειτα από τροποποίηση συμβατικού κτιρίου. Σήμερα βρίσκονται σε λειτουργία μόνο δύο κτίρια, που στεγάζουν τα γραφεία Ναοδομίας.