Στην αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στις Στρατιωτικές Σχολές εκτός Πανελληνίων προχωρεί η κυβέρνηση. Σχετική μελέτη είχε κάνει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ το 2009 ως αξιωματική αντιπολίτευση, την οποία επεξεργάζεται τώρα ο νέος υπουργός Αμυνας Πάνος Μπεγλίτης.
Πρόκειται για μία συγκριτική μελέτη από τέσσερις χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ (Βρετανία, Γερμανία, Ολλανδία και ΗΠΑ).
Αξιοσημείωτο είναι ότι σε όλες τις προηγμένες δυτικές χώρες η εισαγωγή των νέων στις Ενοπλες Δυνάμεις γίνεται μετά από αλλεπάλληλα τεστ και συνεντεύξεις!
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η διαδικασία εισαγωγής είναι τρομερά ανταγωνιστική, με τους υποψηφίους να πρέπει να έχουν εξαιρετικούς βαθμούς και να περάσουν από σειρά συνεντεύξεων. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι θα πρέπει να έχουν και επίσημη έγκριση και υποστήριξη του τοπικού τους εκπροσώπου στο Κογκρέσο!
Στη Γερμανία, η εισαγωγή στο πρόγραμμα offiziere (αξιωματικοί) προϋποθέτει την κατοχή γερμανικού απολυτηρίου και την επιτυχή εξέταση του υποψηφίου σε τεστ δεξιοτήτων. Βασικός λόγος ύπαρξης του τεστ είναι να βοηθήσει τον Στρατό να αποφασίσει ποια θέση είναι προτιμότερο ο υποψήφιος να καλύψει.
Τα τεστ
Αν ο υποψήφιος περάσει με επιτυχία το πρώτο τεστ, ο Στρατός τον προσκαλεί ξανά να περάσει από νέα τεστ που περιλαμβάνουν έκθεση, νέο τεστ δεξιοτήτων, καθώς και τεστ ειδικών γνώσεων που σχετίζονται άμεσα με την επιθυμητή κατεύθυνση του υποψηφίου. Επίσης παίρνουν μέρος και σε συνέντευξη που έχει σκοπό να καταλάβει ο στρατολόγος τα κίνητρα και τις επαγγελματικές απαιτήσεις του υποψηφίου.
Στην Ολλανδία, μετά την υποβολή της αίτησης και την αξιολόγησή της, ο υποψήφιος περνάει από συνέντευξη όπου διαπιστώνεται το κίνητρό του, ο βαθμός επιθυμίας του να υπηρετήσει στο εξωτερικό και σε στρατιωτικές εκστρατείες. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο υποψήφιος και ο στρατολόγος συζητούν την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει (αξιωματικού … υπαξιωματικού ΕΠ.ΟΠ.) και ποιες θέσεις που τον ενδιαφέρουν είναι ανοιχτές.
Αν η συνέντευξη κριθεί επιτυχής, ο υποψήφιος περνά από μια σειρά τεστ (δεξιοτήτων, συμπεριφοράς). Ακολουθεί δεύτερη συνέντευξη, καθώς και ένα τεστ φυσικής κατάστασης. Οσοι επιθυμούν την άμεση εισαγωγή τους στις τάξεις των αξιωματικών, πρέπει πρώτα να παρακολουθήσουν ένα ενημερωτικό σεμινάριο στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία πριν υποβάλουν την αίτησή τους. Εάν τα έγγραφά τους είναι εντάξει και έχουν περάσει τις απαραίτητες ψυχολογικές και σωματικές εξετάσεις, δίνουν συνέντευξη στη «Συμβουλευτική Επιτροπή Διορισμών», όπου θα αποφασιστεί από κοινού η επαγγελματική ειδικότητα που θα του ανατεθεί. Αν η συνέντευξη είναι επιτυχής, ο υποψήφιος περνά από τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και εισάγεται στη σχολή.
Το βασικό συμπέρασμα και από τις τρεις παραπάνω χώρες είναι ότι τα τεστ και η συνέντευξη αποτελούν το κυριότερο «κλειδί» για να κάνει κάποιος καριέρα στις Ενοπλες Δυνάμεις.
Καθίσταται σαφές ότι μόνο με τη συνέντευξη ο Στρατός μπορεί να καταλάβει και να αποφασίσει ποιοι από τους υποψηφίους είναι οι καλύτεροι για να εισέλθουν στις τάξεις των αξιωματικών.
Οπως τονίζει ο Ι. Κασιμέρης, στις υπό σύγκριση χώρες δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνέντευξη διότι διασφαλίζει ότι «ανεπιθύμητα» πρόσωπα για την πειθαρχία και το αξιόμαχο του στρατεύματος παραμένουν έξω από τις τάξεις του.
Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης από τη διεθνή εμπειρία είναι ότι τα τεστ και η συνέντευξη αποτελούν το κυριότερο «κλειδί» για να κάνει κάποιος καριέρα στις Ενοπλες Δυνάμεις.
Καθίσταται σαφές ότι μόνο με τη συνέντευξη ο Στρατός μπορεί να καταλάβει και να αποφασίσει ποιοι από τους υποψηφίους είναι οι καλύτεροι για να εισέλθουν στις τάξεις των αξιωματικών.
Στις υπό σύγκριση χώρες, όπως τονίζεται στη μελέτη, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνέντευξη, διότι διασφαλίζει ότι «ανεπιθύμητα» πρόσωπα για την πειθαρχία και το αξιόμαχο του στρατεύματος παραμένουν έξω από τις τάξεις του.
ΣΕ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΚΑΙ ΗΠΑ
Παράλληλη φοίτηση και σε «πολιτικό» πανεπιστήμιο
Στην Αμερική και την Ολλανδία υπάρχει και ένας δεύτερος τρόπος εισαγωγής στις τάξεις των αξιωματικών μέσω φοίτησης σε κάποιο «πολιτικό» πανεπιστήμιο, με παράλληλη στρατιωτική εκπαίδευση.
Στις ΗΠΑ μπορεί κανείς να εισέλθει στις τάξεις των αξιωματικών μέσα από τη συμμετοχή του στο «Σώμα Εκπαίδευσης Εφέδρων Αξιωματικών». Οι υποψήφιοι του συγκεκριμένου προγράμματος (ROTC) πρέπει παράλληλα με τις σπουδές τους να παρακολουθούν μαθήματα στρατιωτικής επιστήμης, προγράμματα φυσικής αγωγής και γυμναστικής, και να παίρνουν μέρος σε στρατιωτικές ασκήσεις.
Την περίοδο του καλοκαιριού, πριν από το τελευταίο έτος φοίτησης, οι υποψήφιοι αξιωματικοί παρακολουθούν και ένα εντατικό πρόγραμμα στρατιωτικής εκπαίδευσης έξι εβδομάδων.
Αν καταφέρουν να περάσουν επιτυχώς το βασικό πρόγραμμα και συγχρόνως να πάρουν το πτυχίο τους, οι υποψήφιοι γίνονται αξιωματικοί και πρέπει να παραμείνουν στο στράτευμα για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Στην Ολλανδία υπάρχει ένα αντίστοιχο πρόγραμμα «Μετα- Ακαδημαϊκής εκπαίδευσης», το οποίο μπορούν να παρακολουθήσουν οι κάτοχοι πτυχίου πανεπιστημίου.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα διαρκεί δύο χρόνια και προσφέρει τα ίδια προνόμια με τους αξιωματικούς που παρακολουθούν το τετραετές πρόγραμμα.
Το βρετανικό μοντέλο
Στη Βρετανία τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί μεγάλο βάρος στην προσέλκυση αποφοίτων πανεπιστημίου. Οι υποψήφιοι – απόφοιτοι πανεπιστημίων:
Αρχικά παρακολουθούν μια διήμερη ενημέρωση στο «Συμβούλιο Επιλογής Αξιωματικών Στρατού». Εν συνεχεία συμμετέχουν σε μια τριήμερη διαδικασία επιλογής που περιλαμβάνει μια σειρά από συνεντεύξεις και εξετάσεις προφορικές και γραπτές, όπου αξιολογούνται οι διανοητικές – σωματικές και ηγετικές ικανότητες των υποψηφίων.
Το επόμενο στάδιο είναι η φοίτηση στο Sandhurst, όπου το πρόγραμμα διαρκεί έναν χρόνο.
Αξιωματικοί προερχόμενοι από τις τάξεις των υπαξιωματικών είναι η καινούργια τάση που διαρκώς κερδίζει έδαφος στη Γερμανία και την Ολλανδία και δεν αφορά τους υπαξιωματικούς εκείνους που έτσι και αλλιώς γίνονται αξιωματικοί έπειτα από τη συμπλήρωση εικοσαετίας στην ενεργό υπηρεσία.
Στη Γερμανία, οποιαδήποτε στιγμή ο υπαξιωματικός μπορεί να ζητήσει αλλαγή προγράμματος και την είσοδό του στις τάξεις των αξιωματικών, αρκεί να έχει στην κατοχή του τα απαραίτητα εκπαιδευτικά προσόντα. Μέχρι πριν από δέκα χρόνια οι περισσότεροι ξεκινούσαν από τις κατώτερες τάξεις, δηλαδή από Επαγγελματίες Οπλίτες (ΕΠΟΠ) για να δοκιμάσουν αν η στρατιωτική ζωή τους ταιριάζει! Πλέον ο γερμανικός στρατός ενθαρρύνει όσους έχουν τα απαραίτητα προσόντα να εισέλθουν στις τάξεις του μέσα από το πρόγραμμα που τους ταιριάζει καλύτερα.
Στην Ολλανδία υπάρχει δυνατότητα αλλαγής προγράμματος. Κάθε χρόνο ένα ποσοστό 5 έως 10% υπαξιωματικών μεταπηδά στο πρόγραμμα offizieren απευθείας με τον βαθμό του υπολοχαγού, χωρίς προηγουμένως να έχει φοιτήσει στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία. Ομως δεν μπορούν να προαχθούν πέραν του βαθμού του λοχαγού. Πρόκειται για ένα σύστημα παρόμοιο με το Βρετανικό Σύστημα «Προχωρημένης Εισόδου».
Με βάση την παραπάνω ευρωπαϊκή εμπειρία η κυβέρνηση -σύμφωνα με τη μελέτη του Ι. Κασιμέρη- θα πρέπει θα δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στην είσοδο των υπαξιωματικών στις τάξεις των αξιωματικών, με βάση τα προσόντα, την εμπειρία και το μορφωτικό τους επίπεδο.
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΗΠΑ
Είναι σαφές ότι στο αμερικανικό σύστημα η στρατιωτική εμπειρία μετράει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορεί να αμβλύνει -ακόμα και να καταργεί- κάποια από τα απαραίτητα εκπαιδευτικά προσόντα που σε άλλες περιπτώσεις θα ήταν καθοριστικά για την είσοδο στις τάξεις των αξιωματικών.
Το παράδειγμα και η εμπειρία των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, όπως υπογραμμίζει ο Ι. Κασιμέρης, δίνει τη δυνατότητα και στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις να διερευνήσουν την πιθανότητα εισόδου των ΕΠΟΠ με εξαίρετες επιδόσεις κατά την εκπαίδευσή τους στις στρατιωτικές σχολές μόνιμων υπαξιωματικών μετά την παρακολούθηση ειδικού προπαρασκευαστικού έτους.
Η ιεραρχία
Με τα σημερινά δεδομένα, ένας ΕΠΟΠ μπορεί να εξελιχθεί μέχρι τον βαθμό του αρχιλοχία. Το πρόγραμμα ανθυπασπιστών του αμερικανικού και βρετανικού στρατού, που επιτρέπει την εξέλιξη των ΕΠΟΠ μέχρι τον βαθμό του ανθυπασπιστή (ακόμη και αξιωματικού σε ειδικές περιπτώσεις) θα έκανε περισσότερο ελκυστικό τον θεσμό των ΕΠΟΠ και στην Ελλάδα, ενώ θα αποδέσμευε ανθυπασπιστές που προέρχονται από τις στρατιωτικές σχολές από γραφειοκρατικές και διοικητικές θέσεις.
Βέβαια στην Αμερική και τη Βρετανία δεν υπάρχουν στρατιωτικές σχολές υπαξιωματικών και επομένως είναι λογικό κάποιοι από τους κατώτερους αξιωματικούς να προέρχονται μέσα από τις τάξεις των ΕΠΟΠ.
Αντίστοιχη δυνατότητα στην Ελλάδα θα ήταν άδικη για αυτούς που προέρχονται από τις στρατιωτικές σχολές υπαξιωματικών, καθώς θα εξίσωνε τους υπαξιωματικούς ΣΜΥ με τους ΕΠΟΠ. Ομως από τη στιγμή που οι υπαξιωματικοί προερχόμενοι από τις στρατιωτικές σχολές είναι σε θέση να προαχθούν σε αξιωματικούς, θα έπρεπε να δίνεται αντίστοιχη δυνατότητα και στους ΕΠΟΠ να εξελίσσονται μέχρι τον βαθμό του ανθυπασπιστή.
Βεβαίως θα πρέπει να δυσκολέψουν οι διαδικασίες επιλογής των ΕΠΟΠ και να θεσπιστούν κριτήρια και τεστ αντίστοιχα με εκείνα που ισχύουν στον αμερικανικό (ASVAB) και βρετανικό (BARB) στρατό. Πρόκειται για επαγγελματικά τεστ δεξιοτήτων στρατού, που μετρούν τις γνώσεις και τις ικανότητες των υποψηφίων σε δέκα διαφορετικά πεδία, όπως τα μαθηματικά και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές.
ΤΡΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Πιο πρωτοποριακή η Αμερική σε σχέση με την Ευρώπη, δίνει τρεις δυνατότητες – ευκαιρίες στους Επαγγελματίες Οπλίτες να γίνουν αξιωματικοί:
Με την είσοδό τους στο προπαρασκευαστικό έτος του West Point και εν συνεχεία στο κυρίως πρόγραμμα. Ομως αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την έγγραφη υποστήριξη των διοικητών τους.
Με τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα «από Πράσινο σε Χρυσό» (Green to Gold).
Συμμετοχή στις εξετάσεις του προγράμματος OCS, με την προϋπόθεση ότι έχουν κάποιο πτυχίο στην κατοχή τους.
Πηγη: Το «Εθνος»
