Ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε αναλαμβάνει αύριο Τρίτη 1/10/2024 τη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ σε μια επικίνδυνη περίοδο για τη δυτική στρατιωτική συμμαχία.
Με τον πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία να βρίσκεται στον τρίτο χρόνο του, τη μεγαλύτερη δύναμη στους κόλπους του – τις ΗΠΑ – να ετοιμάζονται για κρίσιμες εκλογές και την Κίνα να αποκτά δύναμη, το ΝΑΤΟ βρίσκεται αντιμέτωπο με μεγάλες προκλήσεις.
Ακολουθούν οι βασικότερες από αυτές που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Ρούτε:
Τραμπ: Ο άγνωστος Χ
Πάνω από τη συμμαχία των 32 χωρών αιωρείται η απειλή της πιθανής επιστροφής του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου.
Αυτός ο πρώην αστέρας ριάλιτι σόου φέρεται ότι εξέτασε να αποσύρει τη χώρα του από το ΝΑΤΟ κατά την πρώτη θητεία του και απείλησε ότι δεν θα υπάρχει προστασία για τους συμμάχους εκείνους που δεν δαπανούν αρκετά για την άμυνα.
Ο απερχόμενος επικεφαλής του ΝΑΤΟ, ο Γενς Στόλτενμπεργκ, πιστώθηκε ότι απέτρεψε μια μεγάλη κρίση η οποία θα μπορούσε να έπληττε τη Συμμαχία αν ο Αμερικανός μεγιστάνας υλοποιούσε την απόφασή του.
Σε περίπτωση επανεκλογής του Τραμπ, ο Ρούτε θα χρειαστεί όλα τα διπλωματικά εφόδια που απέκτησε στη διάρκεια των περισσότερων από 13 χρόνια στην πρωθυπουργία της Ολλανδίας για να αποτρέψει την αποδυνάμωση του ρόλου της Ουάσιγκτον.
Μια νίκη της Δημοκρατικής Κάμαλα Χάρις θα ανακουφίσει βραχυπρόθεσμα το ΝΑΤΟ. Αλλά, όπως υποστηρίζουν διπλωμάτες, όποιος κι αν εκλεγεί, αναμένεται να υπάρξει σταδιακή απεμπλοκή των ΗΠΑ από την Ευρώπη καθώς η Ουάσιγκτον στρέφεται προς την Ασία.
Η συνεχιζόμενη βοήθεια στην Ουκρανία
Ενώ η απειλή που συνιστά ο Τραμπ μπορεί και να μην υλοποιηθεί, μια αναπόφευκτη πραγματικότητα θα είναι η κατάσταση επί του πεδίου στην Ουκρανία.
Οι χώρες του ΝΑΤΟ – με επικεφαλής τις ΗΠΑ – έχουν προσφέρει το 99% της ξένης στρατιωτικής βοήθειας που έχει βοηθήσει τις ουκρανικές δυνάμεις να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία από το 2022.
Καθώς ο πόλεμος θα εισέρχεται στον τέταρτο χρόνο ο Ρούτε θα έχει κομβικό ρόλο στο να διασφαλίσει ότι οι υποστηρικτές του Κιέβου θα συνεχίσουν να προσφέρουν τη βοήθειά τους.
Την ίδια ώρα, αυξάνονται οι εκκλήσεις για μια συμφωνία κατόπιν διαπραγμάτευσης.
Στη σύνοδο κορυφής του αυτό το καλοκαίρι στην Ουάσιγκτον το ΝΑΤΟ ανέλαβε μεγαλύτερο ρόλο στο συντονισμό των παραδόσεων όπλων, αλλά απέτυχε να εξασφαλίσει δεσμεύσεις για μακροχρόνια στήριξη.
Ταυτόχρονα το Κίεβο πιέζει για ένταξή του στη Συμμαχία.
Οι ΗΠΑ και η Γερμανία έχουν μέχρι στιγμής μπλοκάρει αυτή την προοπτική, αλλά η πίεση από πλευράς του Κιέβου πιθανόν να αυξηθεί κι άλλο.
Η εξισορρόπηση των προσδοκιών της Ουκρανίας απέναντι στην επιφυλακτικότητα των σημαντικών συμμάχων θα είναι βασικό έργο για τον Ρούτε.
Προς σύγκρουση με την Ρωσία;
Ανεξάρτητα από το πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ λένε ότι πιθανόν η Ρωσία να συνιστά απειλή για δεκαετίες ακόμα.
Τον περασμένο χρόνο η Συμμαχία ενέκρινε τα πιο ολοκληρωμένα αμυντικά σχέδια από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου με στόχο να αποτραπεί κάθε πιθανή επίθεση από τη Μόσχα.
Ενώ αξιωματούχοι επιμένουν ότι συνδυαστικά οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ μπορούν να νικήσουν αυτή τη στιγμή μια αποδυναμωμένη από τον πόλεμο με την Ουκρανία Ρωσία, το Κρεμλίνο ήδη φροντίζει να επανασυντάξει τις δυνάμεις του.
Το βασικό μέλημα του Ρούτε θα είναι να προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι το ΝΑΤΟ είναι ετοιμοπόλεμο και ταυτόχρονα οι εντάσεις να μην εξελιχθούν σε μια πυρηνική σύγκρουση με τη Ρωσία.
Κάποιοι σύμμαχοι εκτιμούν ότι η Ρωσία πιθανόν να προετοιμάζεται για πόλεμο με τη Συμμαχία εντός της επόμενης δεκαετίας.
Αυτό δίνει στις χώρες του ΝΑΤΟ την ευκαιρία να καλύψουν τα κενά όσον αφορά τα όπλα και το ανθρώπινο δυναμικό που θα χρειαστούν για την υλοποίηση των νέων σχεδίων.
Οι δυτικές εταιρείες δεν ήταν προετοιμασμένες για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις ενός ολοκληρωτικού πολέμου στην Ουκρανία έπειτα από δεκαετίες περιορισμένων επενδύσεων.
Οι χώρες έχουν αρχίσει να αυξάνουν την παραγωγή τους αλλά ο Ρούτε θα πρέπει να συνεχίσει να πιέζει για να διασφαλιστεί ότι η βιομηχανία θα είναι έτοιμη αν χρειαστεί και οι σύμμαχοι θα μπορούν να αγοράζουν ό,τι έχουν ανάγκη.
Οι αμυντικές δαπάνες
Και αυτό απαιτεί χρήματα και μάλιστα πολλά χρήματα.
Μια δεκαετία αφότου το ΝΑΤΟ έθεσε ως στόχο στους συμμάχους να δαπανούν 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, μόνο 23 από αυτούς τον έχουν πετύχει.
Ο νέος επικεφαλής του ΝΑΤΟ θα πρέπει να επιτηρήσει την πορεία για την επίτευξη του στόχου και από τους άλλους.
Και ήδη υπάρχουν εκκλήσεις η Συμμαχία να θέσει υψηλότερο στόχο από το 2%.
Για τον φειδωλό Ολλανδό Ρούτε, ο οποίος οδήγησε τη χώρα του στην επίτευξη αυτού του στόχου την τελευταία χρονιά της θητείας του, αυτό θα είναι δύσκολο έργο.
Με το βλέμμα στην Κίνα
Επιπλέον, το βλέμμα του ΝΑΤΟ είναι όλο και περισσότερο στραμμένο προς έναν άλλο πιθανό εχθρό: την Κίνα.
Ενώ η Συμμαχία είναι δεσμευμένη από την ιδρυτική της συνθήκη στην ευρωατλαντική περιοχή, η Ουάσιγκτον ασκεί όλο και περισσότερες πιέσεις προς τους συμμάχους της να προσέχουν τους κινδύνους που προέρχονται από το Πεκίνο.
Η συμμαχία της Κίνας με τη Ρωσία έχει αυξήσει την απειλή αυτή στο μυαλό κάποιων Ευρωπαίων συμμάχων και έχει οδηγήσει το ΝΑΤΟ να ενισχύσει τους δεσμούς του με συμμάχους όπως η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Αυστραλία.
Αλλά κάποιοι σύμμαχοι – κυρίως η Γαλλία – δεν θέλουν να αποσπάται αλλού η προσοχή του ΝΑΤΟ και ο Ρούτε θα πρέπει να τηρήσει τις ισορροπίες.
Πηγές: AFP / ΑΠΕ-ΜΠΕ
