*Του Κώστα Σαρικά
Αποτελούν χωρίς αμφιβολία τους πολλαπλασιαστές ισχύος της Πολεμικής Αεροπορίας του Ισραήλ. Το «μακρύ χέρι» που δίνει στρατηγικό πλεονέκτημα στον αέρα σε κάθε αποστολή μεγάλης ακτίνας.
Σε μια τέτοιου είδους σύγκρουση υψηλής έντασης, η υπεροχή στον αέρα δεν εξαρτάται μόνο από τα μαχητικά πρώτης γραμμής.
Η πραγματική δύναμη αποτυπώνεται στις δυνατότητες υποστήριξης, στον πόλεμο της διάρκειας, της απόστασης και της πληροφορίας. Αυτόν ακριβώς τον ρόλο επιτελούν σήμερα τα ιπτάμενα τάνκερ και τα ιπτάμενα ραντάρ (AEW&C) του Ισραήλ, στον εν εξελίξει πόλεμο με το Ιράν.
Το βάθος των επιχειρήσεων: Απόσταση Τελ Αβίβ – Τεχεράνης
Η απόσταση ανάμεσα σε Ισραηλινές αεροπορικές βάσεις και στρατηγικούς στόχους βαθιά στο Ιράν ξεπερνά τα 1.500 χιλιόμετρα, κάτι που απαιτεί εναέριο ανεφοδιασμό ακόμη και για μαχητικά με αυξημένη αυτονομία, όπως τα F-35 «Adir» ή τα F-15 «Ra’am».
Χωρίς ιπτάμενα τάνκερ, τέτοιες αποστολές απλά δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν – τουλάχιστον όχι με την ισχύ πυρός που απαιτεί μια κλιμακούμενη σύγκρουση με το Ιράν και το δίκτυο συμμάχων του, όπως οι Χούθι της Υεμένης.
Τα ιπτάμενα τάνκερ: Η νέα γενιά KC-46A Pegasus
Μέχρι πρόσφατα, η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία (IAF) επιχειρούσε με τα γηρασμένα Boeing 707 Re’em, που έχουν τροποποιηθεί εσωτερικά για να φέρουν συστήματα ανεφοδιασμού σε συνδυασμό με ικανότητες μεταφοράς φορτίου και προσωπικού. Ωστόσο, η στρατηγική συμφωνία με τις ΗΠΑ και η ανάγκη για επιχειρήσεις μεγάλης ακτίνας, οδήγησε στην απόφαση απόκτησης οκτώ KC-46A Pegasus, με τα πρώτα δύο να έχουν ήδη παραδοθεί.
Το KC-46A είναι μια πλατφόρμα πολλαπλού ρόλου:
- Μεταφέρει έως 96.000 κιλά καυσίμου.
- Υποστηρίζει ταυτόχρονο ανεφοδιασμό με βραχίονα και σωλήνες τύπου «probe-and-drogue».
- Μπορεί να εξυπηρετεί μαχητικά, βομβαρδιστικά και άλλα τάνκερ.
- Διαθέτει ψηφιακή καμπίνα ανεφοδιασμού με αισθητήρες IR/EO για ακρίβεια και ασφάλεια.
- Προσφέρει και δυνατότητες ηλεκτρονικής επιτήρησης.
Η ένταξη των KC-46A δίνει στο Ισραήλ τη δυνατότητα να σχεδιάζει αποστολές μεγαλύτερης ακτίνας, μεγαλύτερης διάρκειας και με περισσότερα μαχητικά να επιχειρούν ταυτόχρονα — κάτι που είναι απολύτως κρίσιμο στην περίπτωση μιας προληπτικής επίθεσης κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Τα «μάτια» των μαχητικών: Ιπτάμενα ραντάρ G550 «Shavit» και «Nachshon Eitam»
Όμως, για να διεξαχθεί ένας σύγχρονος αεροπορικός πόλεμος, δεν αρκεί η εμβέλεια και ο χρόνος πτήσης. Απαιτείται πλήρης εναέρια εικόνα του πεδίου μάχης και συνεχής επιτήρηση του εναέριου χώρου σε μεγάλες αποστάσεις.
Αυτή την κρίσιμη αποστολή καλούνται να φέρουν εις πέρας τα ισραηλινά ιπτάμενα ραντάρ, γνωστά και ως AEW&C (Airborne Early Warning and Control).
Το Ισραήλ χρησιμοποιεί δύο κύριες πλατφόρμες:
- Nachshon Eitam – βασισμένο στο Gulfstream G550, φέρει το ραντάρ EL/W-2085 της ELTA Systems.
- Shavit – ειδική έκδοση επίσης βασισμένη σε G550 με προηγμένα SIGINT/ELINT συστήματα για συλλογή και ανάλυση πληροφοριών.
Το EL/W-2085 είναι ραντάρ AESA με ικανότητα παρακολούθησης εκατοντάδων στόχων ταυτόχρονα, σε αποστάσεις έως 400+ χλμ, ενώ προσφέρει δυνατότητα διοίκησης και ελέγχου (C2) για κατεύθυνση μαχητικών, βολών και παρεμβολών.
Οι δυνατότητές του περιλαμβάνουν:
- Εντοπισμό stealth στόχων υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
- Επιτήρηση χαμηλού ύψους ακόμα και σε δύσκολα μορφολογικά περιβάλλοντα.
- Συγχώνευση δεδομένων με εδάφους και δορυφόρων.
- Διαλειτουργικότητα με αμερικανικά, ευρωπαϊκά και ισραηλινά μαχητικά μέσω datalinks.
Το Ισραήλ διαθέτει 6 AEW&C αεροσκάφη, αριθμός που κρίνεται ικανοποιητικός για διαρκή παρουσία σε διάφορα μέτωπα, με δυνατότητα διακλαδικής και διεθνούς δικτύωσης πληροφοριών.
Ο «δικτυοκεντρικός πόλεμος» σε πλήρη εφαρμογή
Με τα ιπτάμενα ραντάρ και τάνκερ να επιχειρούν σε απόλυτο συγχρονισμό με μαχητικά F-35, F-15 και F-16 , η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία εφαρμόζει στην πράξη ένα μοντέλο δικτυοκεντρικού πολέμου που βασίζεται σε:
- Συνεχή ανατροφοδότηση δεδομένων.
- Αποκεντρωμένη λήψη αποφάσεων με χρήση AI σε πραγματικό χρόνο.
- Επικέντρωση στην αδρανοποίηση της ιρανικής αεράμυνας πριν την είσοδο των μαχητικών.
Τα ιπτάμενα ραντάρ δίνουν το στρατηγικό πλεονέκτημα πρώτου εντοπισμού, ενώ τα τάνκερ εξασφαλίζουν την επιχειρησιακή συνέχεια και την επιστροφή. Χωρίς αυτά, ολόκληρη η ισραηλινή στρατηγική βασισμένη σε αποτροπή και προληπτική δράση θα ήταν αδύνατη.
Επιχειρησιακή πραγματικότητα: Παράδειγμα Συρίας και Ερυθράς Θάλασσας
Ήδη από τις επιχειρήσεις στη Συρία και τα πλήγματα σε ιρανικούς στόχους, τα G550 Nachshon λειτουργούν ως εναέρια στρατηγεία, ενώ τα B707 ή KC-46 υποστηρίζουν τις αποστολές από βάση στη Νεγκέβ ή μέσω ενδιάμεσων σταθμών.
Στην Ερυθρά Θάλασσα, η εμφάνιση ιρανικών UAV και πυραυλικών απειλών από Χούθι ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την ανάγκη για σταθερές εναέριες πλατφόρμες διοίκησης και ανεφοδιασμού, που επιτρέπουν σε μαχητικά να παραμένουν στον αέρα για ώρες ολόκληρες.
Τα ιπτάμενα τάνκερ και τα ιπτάμενα ραντάρ δεν αποτελούν εντυπωσιακά αεροσκάφη, όπως τα οπλισμένα μαχητικά, τα οποία συνιστούν την «αιχμή του δόρατος». Όμως, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά μιας Αεροπορίας που προχωρά σε πόλεμο μεγάλης ακτίνας, με στόχους βαθιά στο έδαφος ενός καλά προστατευμένου αντιπάλου.
Ουσιαστικά χαρακτηρίζονται ως «high value» στρατηγικά οπλικά συστήματα που καθορίζουν την επιτυχία κάθε αεροπορικής επιχείρησης και δίνουν απόλυτη αεροπορική υπεροχή ακόμα και πάνω από τα εχθρικά εδάφη.
